اثربخشی رفلکسولوژی پا بر شدت خستگی مادران سزارین شده: یک کارآزمایی بالینی غیرتصادفی کنترل شده

مقدمه: خستگی یک عامل مرتبط با دوران پس از زایمان است و از عوامل پیشگویی کننده افسردگی پس از زایمان و کاهش خودکارآمدی تلقی می‌شود. خستگی پس از زایمان و اقدامات لازم برای کاهش آن در مطالعات تجربی کمتر بحث شده است. هدف: تعیین اثربخشی رفلکسولوژی پا بر شدت خستگی مادران سزارین شده. روش: در این کارآزمایی بالینی غیرتصادفی، 99 مادر سزارین شده از میان مادران بستری در بیمارستان‌های جامع زنان و ولیعصر تهران در سال 1391 در سه گروه 33 نفری قرار گرفتند. گروه مداخله به مدت 40 دقیقه رفلکسولوژی کف پا، گروه پلاسبو ماساژ ساق پا و گروه شاهد نیز مراقبت‌های معمول پس از سزارین را دریافت کردند. پرسشنامه ارزیابی دیداری (vas-f :visual analog scale for fatigue)  توسط شرکت کنندگان قبل از مداخله و 3 روز پس از مداخله تکمیل گردید. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 14 و آزمون‌های آنالیز واریانس یکطرفه، مجذورکای، اندازه‌های تکراری و بنفرونی تحلیل شد. یافته‌ها: گروه‌های مورد مطالعه تفاوت معناداری از نظر مشخصات دموگرافیک و میانگین نمرات شدت خستگی قبل از مداخله نداشتند. بعد از مداخله، میانگین نمرات شدت خستگی به طور معناداری در گروه مداخله و پلاسبو کمتر از گروه شاهد بود (001/0p<). مقایسه اختلاف میانگین نمرات شدت خستگی پس از مداخله در گروه مداخله (4/23±2/23) و پلاسبو (1/13±7/11) نشان داد مداخله رفلکسولوژی تاثیر بیشتری در کاهش شدت خستگی دارد. نتیجه‌گیری: با توجه به این که در گروه پلاسبو نیز کاهش شدت خستگی مشاهده شده است، مطالعات بیشتری مورد نیاز است تا تاثیر رفلکسولوژی پا بر میزان خستگی مادران سزارین شده ارزیابی شود.