تبیین عوامل موثر در خود مراقبتی زنان مبتلاء به پوکی استخوان: مطالعه ای کیفی با رویکرد تحلیل محتوا

  زمینه و هدف : با وجود اینکه خود مراقبتی بیماران در کنترل و درمان پوکی استخوان اثر گذاشته اما هنوز عوامل موثر بر خود مراقبتی از دیدگاه مبتلایان به این بیماری مورد کنکاش کاوش قرار نگرفته است . هدف از این پژوهش تبیین عوامل موثر در خود مراقبتی از دیدگاه زنان مبتلاء به پوکی استخوان می باشد .   روش کار: این مطالعه در سال 1393 و به روش کیفی با رویکرد آنالیز محتوی انجام شد . 15 زن مراجعه کننده به مراکز سنجش تراکم استخوان شهر سنندج بر اساس نمونه گیری مبتنی بر هدف در این پژوهش شرکت داشتند . معیارهای ورود شرکت کنندگان مورد مطالعه شامل: زنان 50 سال به بالا ‌ ی مبتلا ء به بیماری پوکی استخوان، گذشت شش ماه از زمان تشخیص قطعی بیماری، شاخص t-score پایین تر از 5/2- در استخوان پشت یا ران، مصرف دارو توسط بیمار با تجویز پزشک، توانایی صحبت کردن و تمایل به شرکت در مطالعه بود. داده ­ ها از طریق مصاحبه های عمیق فردی و گروهی نیمه ساختار یافته جمع آوری و به روش تحلیل محتوی تجزیه و تحلیل گردید . جهت حمایت از صحت و استحکام داده ‌ ها، معیار مقبولیت، تایید پذیری و انتقال پذیری لحاظ شد .  نتایج: از تجزیه و تحلیل داده ‌ ها 5 طبقه " عوامل زمینه ساز بیماری " ، " ناتوانی و امید در برابر بیماری " ، " نقش ­ های متقابل پزشک " ، " نقش خانواده " و " سازمانها و مراکز اجرایی " و 11 زیر طبقه شامل " مسائل فرهنگی " ، " عدم آگاهی " ، " عدم اولویت سلامتی سلامت سلامت " ، " ناتوانی و ترس " ، " امید به آینده " ، " نقش مثبت پزشک " ، " نقش منفی پزشک " ، " نقش فعال خانواده " ، " نقش غیر فعال خانواده " ، " نقش رسانه ها " و " مراکز اطلاع رسان " استخراج گردید .   نتیجه گیری : نتایج مطالعه نشان داد مسئولیت پذیری زنان مبتلاء مبتلا به پوکی استخوان در قبال سلامتی سلامت خودشان تک عاملی نبوده بلکه چند بعدی می باشد . افزایش امید به زندگی در بیماران، توجه پزشک به خواسته های بیمار، افزایش برنامه های ارتقاء سلامت در رسانه ها و پر رنگ کردن نقش خانواده بویژه مردان موجب فراهم نمودن شرایط و زیر ساخت هایی جهت توانمند سازی زنان برای انجام رفتارهای خود مراقبتی می شود .