ارزشیابی برنامه های کاهش آسیب در زندان های ایران بر اساس نگرش و نظرات مدیران و کارکنان و پزشکان زندان ها

  زمینه و هدف: احتمالا مهمترین و جدی­ترین تهدید بهداشت عمومی برای بشر بعد از بیماری طاعون hiv/aids بوده است. زندان­ها با توجه به شرایط خود می­توانند بیماری­های عفونی مثل hiv/aids و هپاتیت را در داخل خود گسترش داده و سپس آنرا به جامعه انتقال دهند. راهبرد اصلی برای کنترل hiv/aids و هپاتیت در بین معتادان تزریقی اجرای برنامه­های کاهش آسیب است. چند سال است که برنامه­های کاهش آسیب در زندان­های ایران اجرا می­شوند. هدف از این مطالعه ارزشیابی برنامه­های کاهش آسیب در زندان­های ایران بر اساس نظرات مدیران و کارکنان و پزشکان زندان­ها است.   روش­کار: 370 نفر از کارکنان زندان­های سراسر کشور طی مطالعه­ای مقطعی در سال 1388 برای اندازه­گیری نظراتشان در زمینه برنامه­های کاهش آسیب، شامل درمان نگهدارنده با متادون و توزیع سرنگ و سوزن مورد بررسی قرار گرفتند.   نتایج : 23/95 درصد کارکنان زندان ها نسبت به اجرای برنامه­ی درمان نگهدارنده با متادون نگرش مثبت داشتند و اجرای آن را در زندان­ها موفقیت آمیز می­دانستند. 35/70 درصد این افراد نسبت به طرح توزیع سرنگ در زندان­ها نیز نگرش مثبت داشتند. نوع استخدام و سابقه­ی کار کارکنان بر نگرشی که این افراد نسبت به برنامه­ی درمان جایگزین با متادون داشتند تاثیر داشت. سن تنها عاملی بود که بر نگرش افراد نسبت به اجرای طرح توزیع سرنگ تاثیرگذار بود.   نتیجه­گیری : نگرش و ارزیابی مثبت مدیران، کارکنان و پزشکان زندان ها نسبت به اجرای برنامه­ی درمان جایگزین با متادون نشان دهنده موافقت زیاد این افراد با برنامه­های مذکور است و نشانه موفقیت اجرای این برنامه در زندان­های کشور است. اما موافقت و همراهی کاملی نسبت به برنامه توزیع سرنگ در زندان­ها وجود ندارد. نکته­ای که در برنامه درمان جایگزین با متادون می­تواند نگرانی ایجاد کند این است که5/42 درصد از افراد مورد مطالعه عقیده دارند که اجرای برنامه­ی درمان جایگزین با متادون در زندان ها، اگر کنترل نشود ممکن است که منجر به افزایش اعتیاد گردد.