ارزیابی نقادانه خدمات حوزه پیشگیری از مصرف مواد، الکل و دخانیات براساس محتواهای موجود در دفتر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه

زمینه و هدف: هدف از پژوهش حاضر مروری نظام مند و انتقادی به بسته های خدمات موجود در دفتر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در حوزه مواد، الکل و دخانیات بوده که در حال حاضر در نظام مراقبت های بهداشتی اولیه مورد استفاده است. این پژوهش با روش مرور و ارزیابی نقادانه، انجام شد.روش کار: در ابتدا 1362 صفحه اطلاعات در قالب 47 فایل از سوی دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد جهت بررسی به پژوهشگران ارسال شد. فایل های ارسالی طبقه بندی، موارد اضافی، نامرتبط و تکراری حذف و نهایتاً 840 صفحه در 29 فایل مطالعه و مورد بررسی دقیق گرفت. سپس جهت نقد بر بسته ها از 7 متخصص حیطه اعتیاد استفاده شد. از روش تحلیل محتوا جهت استخراج نقدهای متخصصین استفاده گردید.نتایج: بررسی های انجام شده نشان داد که اطلاعات جامعی در مورد اعتیاد به مواد مخدر، الکل و دخانیات به مراجعه کنندگان ارائه می شود. اما، در طی نگاه نقادانه و مروری بر بسته های موجود 4 نقد اصلی استخراج شد. نقد به منابع، اپیدمولوژی، عدم تناسب فرهنگ ایرانی-اسلامی و مسائل فنی-تخصصی 4 حیطه نقد اصلی وارده بر بسته های موجود بود. تعداد فایل ها و تنوع مداخلات، اشکالات ویرایشی و نگارشی، مداخلات و بحث هایی با منابع درون متنی نامناسب، منابع بعضاً قدیمی و مربوط به سال های 2013 و 2014، مداخلات قدیمی، عدم همخوانی مناسب با فرهنگ جامعه اسلامی ایران و ترجمه مستقیم بخش هایی از متون اصلی و اسناد مجامع بین المللی برخی از ایرادات وارده بر این خدمات بود. نتیجه گیری: علی رغم تلاش های دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد جهت پوشش نیازهای اکثر افراد مراجعه کننده به نظام مراقبت های اولیه، به نظر می رسد تعداد بالای مداخلات و اطلاعات اضافی موجب سردرگمی پزشک، مراقب سلامت روان، مراقب سلامت خانواده، بهورز و دیگر افراد مرتبط خواهد شد. در نهایت پیشنهاد می شود برخی از بسته ها در یکدیگر ادغام شوند و مسائل تکراری حذف گردد و بخش های اختصاصی به آن اضافه شود و برخی از بسته ها نیز بر اساس موارد پیشنهادی مورد بازبینی اساسی قرار گیرند و بر تدوین بسته های به روز و متناسب با فرهنگ جامعه ایرانی تاکید شود. 

critical assessment of drug, alcohol and tobacco prevention services based on the information available in the office of psychosocial health and addiction of the health deputy section in the primary health care system

background and purpose: the purpose of this research was to  write a critical review of the available service packages in the mental and social health and addiction office (mshao) of the ministry of health and medical education in the areas of drugs, alcohol and tobacco, which are currently used in the primary health care system. the content analysis method was used to extract the specialists’ critiques.materials and methods: initially the mshao sent 1362 pages of information in the form of 47 files to researchers to be reviewed. the files were classified, eliminating/removing additional, unrelated and duplicated items; finally 840 pages in 29 files were studied and carefully examined. then, seven experts in the field of addiction were asked to criticize the packages, using the content analysis method to extract the experts’ critiques.results: the findings showed that comprehensive information about drugs, alcohol and tobacco addiction is provided to the clients. however, based on a critical review of the existing packages four main critiques were extracted, namely, sources/references, epidemiology, incompatibility of iranian-islamic culture, and technical-specialist issues. in addition, criticisms were also extracted in the following areas/services: the number of files and the variety of interventions, editing and writing problems, interventions and discussions with inappropriate in-text sources/citations, some old sources/references (published in 2013 and 2014), old interventions, lack of appropriate compatibility with the culture of the islamic society of iran, and direct translation of some parts of the original texts and documents of international meetings/gatherings.conclusion: despite the efforts of the mental and social health and addiction office to cover the needs of the majority of people referring to the primary care system, it seems that the high number of interventions and additional information can cause confusion of/for the physician, mental health care provider, family health care provider, general health care provider and other relevant individuals. it is, therefore, suggested that some packages be merged with each other, duplicate items be removed and specific sections be added, some packages be fundamentally revised based on the suggested items, and updated packages be developed with due consideration of  to the culture of the iranian society.