ارزیابی خطر سلامت سرب در گرد و غبارهای اتمسفری شهر تهران در فصل‌های مختلف

زمینه و هدف: فلزات سنگین موجود در گرد و غبارهای اتمسفری قادرند از طریق بلع، تنفس و تماس پوستی وارد بدن انسان شده و موجب بیماری های گوناگون شوند. تحقیق حاضر با هدف تعیین غلظت فلز سرب در گرد و غبارهای اتمسفری و ارزیابی ریسک سلامت آن ، طی زمستان 1397 تا پاییز 1398در مناطق 9، 10، 11 و 12 شهرداری تهران انجام شد.روش کار: دو نقطه در غرب و شرق منطقه 9 و یک نقطه در شرق مناطق 11،10 و 12 (نقاط غرب مناطق 10، 11 و 12 هم مرز با شرق منطقه مجاور بود) تعیین و گرد و غبارهای اتمسفری بصورت ماهانه در طی یک سال جمع آوری شدند. یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل مکان نمونه برداری و زمان (فصل های) نمونه برداری بود. غلظت سرب بعد از عصاره گیری با اسید کلریدریک و اسید نیتریک غلیظ (با نسبت 3:1) تعیین شد. نتایج: نتایج نشان داد کمترین غلظت فلز سرب در فصل زمستان و در نقطه 9w (تهرانسر) برابر 177.1 و بیشترین غلظت سرب در فصل پاییز و در نقطه 11e (خیابان وحدت اسلامی) 987.46 میلی گرم بر کیلوگرم بود. نتایج نشان داد بلعیدن گرد و غبارهای اتمسفری اصلی ترین راه قرار گرفتن در معرض سرب بود و بیش از 90% از شاخص خطر بیماری های غیر سرطانی فلزات سرب، مربوط به hq(معادله خطر) بلع بود. نتیجه گیری: در فصل زمستان مقدار hq و hi (شاخص تجمعی خطر بیماری های غیر سرطانی) برای سرب و برای افراد بالغ و کودکان کمتر از حد مجاز بود و خطری سلامت افراد را تهدید نمی کرد اما در بهار، تابستان و پاییز مقدار شاخص خطر سرب برای کودکان بالاتر از حد مجاز بود و ریسک ابتلا به بیماری های غیرسرطانی در کودکان در تمام مناطق نمونه برداری بالا بود.

Health risk assessment of Pb in atmospheric dust in Tehran city in different seasons

Background and Aims: Heavy metals in atmospheric dust can enter the human body through ingestion, respiration and skin contact and cause various diseases. The aim of this study was to determine the concentration of lead, a heavy metal, in atmospheric dust and assess its health risk during the period between winter of 1397 and the fall of 1398 in regions 9, 10, 11 and 12 of Tehran Municipality, Tehran, Iran.Materials and Methods: Atmospheric dusts were collected monthly during one year in the following locations in Tehran: west and east of region 9; east of regions 10, 11 and 12 (the locations in the west of these regions had common borders with the eastern part of the adjacent region). A factorial experiment was performed in a completely randomized design with three replications; the experimental factors included sampling locations and sampling times (seasons). The concentration of lead in the samples was then determined after extraction with hydrochloric acid and concentrated nitric acid (ration 3:1).Results: The lowest (177.1 mg/kg) and highest (98.476 mg/kg) concentration of lead were found to be in location 9W (Tehransar) in winter and in location 11E (VahdetEeslami Avenue) in autumn, respectively. Further analysis of the data showed that ingestion of the atmospheric dust was the main risk of exposure to lead and that more than 90% of the risk index for noncancerous diseases caused by lead was related to ingestion hazard quotient (HQ, risk equation).Conclusion: Based on the findings it can be concluded that in winter the hazard quotient (HQ) and hazard index (HI, noncancer Risk Index) for lead were lower than the maximum permitted levels for adults and children and, so, did not pose any health risk for these age groups. However, in spring, summer and autumn the risk index for lead was higher than the maximum permitted level for children and, thus, the risk of children developing noncancerous diseases was high in all the sampling locations.