بهره مندی سالمندان کشور از خدمات بستری سلامت و تعیین کننده های آن در ایران

زمینه و هدف:افزایش جمعیت سالمندان با افزایش تقاضا برای دریافت خدمات سلامت همراه است. بنابراین دانش و درک بهره مندی از خدمات سلامت در سالمندان برای تخصیص منابع و برنامه ریزی های حوزه سلامت ضروری است. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت بهره مندی سالمندان کشور از خدمات بستری سلامت و عوامل مرتبط با آن انجام گرفت.روش کار: پژوهش حاضر بر اساس آنالیز ثانویه داده های مطالعه ملی بهره مندی از خدمات سلامت در سال 1394، در گروه سالمندان 60 سال و بالاتر در سطح کشور با حجم نمونه معادل 8205 نفر انجام شد. نمونه ها با روش طبقه بندی تصادفی از استانها، شهرها و روستاهای کشور انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، یک پرسشنامه بود که اطلاعات مربوط به نیاز افراد به خدمات بستری در یک سال گذشته و مراجعه و دریافت خدمات را توسط آنها گردآوری می کرد. در این مطالعه، از آنالیز رگرسیون لجستیک چند سطحی برای بررسی عوامل مرتبط با بهره مندی از خدمات بستری استفاده شد.نتایج: از 8205 سالمند شرکت کننده در مطالعه، 1411 نفر (17% ) در یکسال گذشته حداقل یکبار به خدمات بستری نیاز پیدا کرده بودند که 93% (1317 نفر) از این افراد برای دریافت خدمات مراجعه کرده و 97% از مراجعین (1288 نفر) از خدمات بستری بهره مند شده بودند. سالمندان فاقد بیمه مکمل (0.001=p) و افراد مسن تر (0.03=p) با وجود داشتن نیاز بیشتر به خدمات بستری بطور معنی داری نسبت به سایرین از این خدمات کمتر بهره مند شده بودند. بیشترین نارضایتی در شهرها مربوط به رفتار پرستاران و پرسنل غیر پزشک و در روستاییان، مربوط به مدت انتظار برای دریافت خدمت بود. مهمترین علل عدم مراجعه سالمندان برای بستری، هزینه بالای خدمات بستری و عدم پوشش مناسب بیمه سلامت آنها بود. نتیجه گیری: سالمندان فاقد بیمه و مسن تر باید در اولویت مداخلات سیاستگذاری برای بهره مندی بیشتر از خدمات بستری سلامت قرار گیرند. علل عدم بهره مندی از خدمات بستری و همچنین علل نارضایتی نیز باید مورد توجه جدی ارائه کنندگان خدمات سلامت و مدیران این حوزه قرار گیرد.

Utilization of Inpatient Services by Older People in Iran and its Determinants

Background and Aim: Iran is experiencing a very fast population ageing, ranking 3rd globally in terms of pace of population ageing. The increase in the elderly population has been accompanied by an increase in demand for health services. A knowledge and understanding of the utilization of health services by the elderly are essential for resource allocation and health planning. This study aimed to investigate the utilization of inpatient services by the Iranian elderly and explore its determinants. Materials and Methods: This study was a secondary analysis of the data of a crosssectional National Study on the Utilization of Health Services in Iran, including 22470 households across the country. The study population was people aged 60 years and over, the sample size being 8205 individuals selected by stratified random sampling from provinces, towns and villages. A questionnaire was used to collect information on the need of the individuals to hospitalized services during the last one year and receiving the required services and analyzed using multilevel logistic regression to identify the factors related to the utilization of inpatient health services. Results: Of the 8205 participants, 1411 (17%) reported that they needed inpatient services at least once during the previous year, about 93% of whom referred to a hospital, of whom about 1288 (97%) finally had finally received the required services. The factors related to inpatient service utilization were age (p=0.03) and having insurance status (p<0.001), such that the older individuals and those with no insurance, although they had higher inpatient service needs, received less services. The most important cause of dissatisfaction in the towns was related to the behavior of nurses and nonphysician personnel and in villages long waiting time for receiving a service. Finally, the most important causes being not willing to be hospitalized were the high service cost and no health insurance coverage.Conclusion: The older people and those with no insurance should be priority groups in health service utilization policymaking and planning, so that they can access and receive better services. The causes of low inpatient service utilization and dissatisfaction should be taken into consideration seriously by health service providers and managers.