ارزیابی خطر اکولولوژیکی و بهداشتی برخی فلزات سنگین در خاک کنار جاده‌ای شهر اهواز

زمینه و هدف: فلزات سنگین موجود در خاکهای سطحی شهرها ناشی از منابع مختلف (مانند ترافیک، انتشارات صنعتی و فرسایش ناشی از ساختمان ها) می تواند از طریق تنفس، بلع وجذب پوستی در بدن انسان تجمع یافته و برای سلامتی خطرساز باشد. هدف از این پژوهش ارزیابی خطر اکولولوژیکی و بهداشتی برخی فلزات سنگین در خاک کنار جاده ای تقاطع های شهراهواز (مدرس، چهارشیر، زرگان، بهبهانی، گلستان، آبادان، خرمشهر، سوسنگرد و اندیمشک) می باشد.روش کار: در این مطالعه غلظت فلزات سنگین در خاکهای سطحی کنار جاده ای تقاطع های شهر اهواز دراوایل تابستان سال 1395 مورد بررسی گرفت. در این مطالعه، نمونه برداری در هر تقاطع در فواصل مشخص 1، 10 و 30 متری در دو طرف جاده اصلی (هر تقاطع 6 نمونه) از خاک سطحی (عمق 0 تا 20 سانتی متری) انجام شد که در مجموع 54 نمونه از تمام مناطق برداشت شد. نمونه ها پس از انتقال به آزمایشگاه در آون در دمای 60 درجه سانتی گراد خشک شدند. پس از هضم شدن با مخلوط اسیدی، غلظت فلزات سنگین روی، سرب، نیکل، مس، کروم، کادمیوم و آرسنیک به روش طیف سنجی جرمی پلاسمایی جفت شده القایی (icp-ms) اندازه گیری شد. سطح آلودگی بر اساس خطر اکولوژیک و بهداشتی فلزات سنگین برآورد شد.نتایج: میانگین غلظت فلزات روی، سرب، نیکل، مس، کروم، کادمیوم و آرسنیک به ترتیب 49.42±116.61، 166.91±284.02، 4.47±25.53، 87.75±220.63، 84.80±137.21، 3.23±3.44 و 3.08 ±8.65 میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد. بررسی نسبت های ایزوتوپی نشان داد، نشرهای ناشی از ترافیک خودروها و نشرهای صنعتی مهمترین منابع سرب در نمونه های مورد مطالعه هستند. مقدار میانگین پتانسیل خطر اکولوژیکی (ri)، تقاطع های اندیمشک، گلستان و سوسنگرد دارای خطر کم، تقاطع های مدرس، بهبهانی و زرگان دارای خطر متوسط و تقاطع های چهارشیر، آبادان و خرمشهر دارای خطر قابل توجه می باشند. خطر سرطان زایی (cr) در کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر است. در هر دو گروه سنی، کروم بیشترین خطر سرطان زایی را دارد.نتیجه گیری: نتایج بدست آمده نشان داد منبع آلودگی فلزات مورد مطالعه فعالیت های انسانی از قبیل ترافیک جاده ای و فعالیت های صنعتی در منطقه مورد مطالعه است.