ویژگی‌های روان‌سنجی و ساختار عاملی سلسله مراتبی فرم کوتاه مقیاس زمینه‌یابی سلامت (36-SF) در گروه نمونه غیر بالینی

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی و روایی سازه سلسله مراتبی فرم کوتاه مقیاس زمینه‌‌یابی سلامت (36-sf) با به کار‌گیری مدل معادلات ساختاری در بین دانشجویان بود.مواد و روش‌ها: نمونه‌ای با حجم 310 نفر (158 پسر و 152 دختر) به روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای از بین دانشجویان دانشگاه تهران انتخاب شدند و برای بررسی روایی تشخیصی از هر دو گروه به عنوان نمونه بالینی استفاده شد. نمونه بالینی اول شامل 52 بیمار مبتلا به بیماری‌های جسمانی و نمونه گروه دوم شامل 58 مراجع با تشخیص اختلال روان‌شناختی بودند که به روش نمونه‌گیری در دسترس از مراکز درمانی دانشگاه انتخاب گردیدند. برای محاسبه روایی همگرا و واگرا، هم زمان با اجرای فرم کوتاه مقیاس زمینه‌یابی سلامت (36-sf)، مقیاس افسردگی دانشجویی (university student depression inventory یا usdi)، استرس زندگی دانشجویی (student-life stress inventory یا slsi)، مقیاس شادکامی آکسفورد (ohs یا oxford happiness scale)، سیاهه سلامت روانی (mhi یا mental health inventory) و حمایت اجتماعی (social support یا ss) نیز در گروه نمونه غیر بالینی اجرا شد. جهت بررسی ساختار عاملی تاییدی مرتبه اول، دوم و سوم مقیاس 36-sf از روش برآورد کم‌ترین مقدار مجذورات وزن‌دار (weighted least squares یا wls) و برای ارزیابی کفایت برازش مدل با داده‌ها از شاخص‌های rmr (root mean square residual)، rmsea (root mean square error of approximation)، cfi (comparative fit index)، agfi، gfi، 2c، /df2? و 2?? استفاده گردید.یافته‌ها: ضریب cronbach?s alpha همه زیر مقیاس‌ها بالاتر از 70/0 و در حد رضایت‌بخشی بود. ساختار عاملی مقیاس 36-sf در هشت بعد مرتبه اول عملکرد جسمی، ایفای نقش جسمی، درد بدنی، سلامت عمومی، سرزندگی، عملکرد اجتماعی، ایفای نقش هیجانی و سلامت روانی با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی مورد تایید قرار گرفت. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد که مقیاس 36-sf با مقیاس‌های افسردگی و استرس رابطه منفی معنی‌دار و با مقیاس‌های شادکامی، سلامت روانی و حمایت اجتماعی رابطه مثبت معنی‌داری دارد که این رابطه بیانگر روایی همگرا و واگرای رضایت‌بخش مقیاس 36-sf است.نتیجه‌گیری: ساختار عاملی مرتبه اول هشت عاملی و مرتبه دوم سه عاملی مقیاس 36-sf برازش بهتری با داده‌های مشاهده شده داشتند و ساختار عاملی مرتبه دوم دو عاملی و مرتبه سوم یک عاملی برازش رضایت‌بخشی نداشتند. ساختار عاملی تاییدی، اعتبار و روایی مقیاس 36-sf برای کاربردهای پژوهشی و تشخیص‌های بالینی در حد قابل قبول بود.