بررسی ساختار عاملی و پایایی پرسش‌نامه سبک‌های پردازش اطلاعات شهودی- خردگرایانه در جامعه دانشجویان

زمینه و هدف: افراد در نحوه پردازش اطلاعات با همدیگر تفاوت دارند. سنجش چنین تفاوت‌هایی برای فهمیدن و پیش‌بینی رفتارهای افراد در موقعیت‌های مختلف مفید می‌‌باشد. یکی از مهم‌ترین ابزارهای سنجش تفاوت‌های فردی در پردازش اطلاعات پرسش‌نامه شهودی- خردگرایانه است و هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی این پرسش‌نامه در جامعه دانشجویان بود.مواد و روش‌ها: ابتدا پرسش‌نامه به زبان فارسی ترجمه شد. سپس به زبان انگلیسی برگردانده شد و با نسخه اصلی جهت شناسایی و اصلاح شکاف‌های بین نسخه ترجمه شده ‌و نسخه اصلی مقایسه شد. در نهایت پس از مطالعه مقدماتی و رفع اشکالات، پرسش‌نامه نهایی بر دانشجویان گروه نمونه شامل 335 نفر از دانشجویان علوم انسانی دانشگاه پیام نور مرکز تبریز اجرا شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار 18spss مورد تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: در این پژوهش، تحلیل عاملی اکتشافی با استفاده از روش مولفه‌های اصلی و چرخش واریماکس بر 40 سوال پرسش‌نامه اجرا شد. بررسی نمودار اسکری کتل و تحلیل موازی هورن حاکی از آن بود که راه‌ حل دو عاملی مناسب است. بررسی جدول اشتراکات 18 سوال (9 سوال در هر کدام از مقیاس‌های خردگرایی و تجربه‌گرایی) با همسانی درونی پایین را نشان داد. این سوال‌ها حذف شدند و تحلیل عاملی مولفه‌های اصلی برای بار دوم بر روی 22 سوال باقی مانده اجرا شد. نتایج به وضوح دو عامل را نشان دادند. عامل اول 18 درصد و عامل دوم در حدود 16 درصد واریانس مجموعه سوال‌ها را تبیین می‌‌کردند. همانند مقیاس اصلی، این عوامل سبک‌های پردازش اطلاعات شهودگرایی و خردگرایی نام‌گذاری شدند. برای تعیین روایی آن، همبستگی سوال‌‌ها با نمره کل خرده‌‌مقیاس‌ها و قدرت تمیز سوال‌ها محاسبه شد. همچنین پایایی پرسش‌نامه از طریق روش‌های همسانی درونی (cronbach's alpha) و بازآزمایی به دست آمد. ضریب cronbach's alpha برای خرده‌مقیاس‌های شهودگرایی و خردگرایی به ترتیب برابر 80/0 و 77/0 و همچنین ضریب همبستگی بعد از چهار هفته بازآزمایی برای این خرده‌مقیاس‌ها به ترتیب برابر 94/0 و 90/0 بود. ضریب cronbach's alpha و نتایج همبستگی بازآزمایی نشان داد که پایایی هر یک از عامل‌ها در سطح قابل قبول می‌باشد.نتیجه‌گیری: پرسش‌نامه سبک‌های پردازش اطلاعات شهودی- خردگرایانه دارای ویژگی‌های روان‌سنجی مناسب برای کاربرد در پژوهش‌های روان‌شناختی، تشخیص بالینی و مشاوره است.