نظریه‌های قدیم و جدید اندازه‌گیری در علوم رفتاری و پزشکی: مروری بر روش‌شناسی، مزایا و تنگناها

نظریه‌های کلاسیک آزمون و سوال پاسخ در ساخت و تحلیل آزمون‌ها و پرسش‌نامه‌ها کاربرد زیادی دارند. نظریه سوال پاسخ به دلیل وجود نقطه ضعف‌های متعدد نظریه کلاسیک پا به عرصه وجود گذاشت. اگر چه این نظریه نقطه ضعف‌های اصلی نظریه کلاسیک را جبران نمود و انجام کارهایی مثل سنجش انطباقی و تشکیل بانک سوال در بطن آن را امکان‌پذیر کرد، ولی دلایل قطعی برای حذف کامل نظریه کلاسیک وجود ندارد و این نظریه هنوز در حوزه‌های متعدد علمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مطالعه پیشینه نشان می‌دهد که نظریه سوال پاسخ توسعه نظریه کلاسیک در غالب مدل‌های پیچیده‌تر و کامل‌تر است نه رقیب آن. تفاوت اصلی این دو نظریه در این است که نظریه سوال پاسخ، سوال محور، ولی نظریه کلاسیک، آزمون محور است. این موضوع پیامدهای مختلفی در پی داشته است. به عنوان مثال، مدل‌سازی خطای اندازه‌گیری در نظریه سوال پاسخ در سطح سوال و در نظریه کلاسیک در سطح آزمون است. در عمل، نظریه سوال پاسخ در مواجهه با مشکلات پیش روی نظریه کلاسیک مثل خطاهای استاندارد شرطی، طراحی آزمون‌‌های موازی، هم‌ترازسازی، بررسی سوگیری سوال و سنجش انطباقی، عملکرد موفقی داشته است. در مقاله حاضر اصول، مبانی، مزایا و معایب هر دو نظریه مورد مقایسه قرار گرفته‌اند.