ترس از کووید-19 و تمایل به زدن واکسن: نقش میانجی رضایت و اثربخشی ادراک‌شده واکسن

زمینه و هدف: شناسایی عواملی که باعث کاهش تردید اولیه نسبت به تزریق واکسن و افزایش پذیرش واکسن در بین عموم می‌شود، می‌تواند به تلاش‌های مداوم برای واکسیناسیون علیه کووید-19 کمک کند. این پژوهش با هدف بررسی رابطه ترس از کووید-19 و تمایل به زدن واکسن با نقش میانجی رضایت (بی‌تفاوتی) و اثربخشی ادراک‌شده واکسن انجام شد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود و جامعه آماری آن را کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شهر مشهد (n=11420) در سال 1402-1401 تشکیل داد. تعداد اعضای نمونه در این پژوهش 300 نفر در نظر گرفته شد که با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها مقیاس ترس از کووید-19، مقیاس تمایل به زدن واکسن کووید-19، خرده مقیاس رضایت مدل 5c و مقیاس ارزیابی اثربخشی ادراک‌شده واکسن کووید-19 بکار رفت. داده‌ها به کمک تحلیل معادلات ساختاری و استفاده از نرم‌افزار spss-22 و lisrel 8.8 تحلیل شد. یافته‌ها: دامنه سنی آزمودنی‌ها بین 18 تا 30 سال با میانگین سن 21.75 و انحراف معیار سنی 1.93 بود. یافته‌های پژوهش نشان داد که بیشترین مقدار همبستگی بین ترس از کووید-19 و اثربخشی ادراک‌شده واکسن وجود دارد. این همبستگی مثبت و معنی‌دار بود. به‌علاوه کمترین مقدار همبستگی بین ترس از کووید-19 و تمایل به زدن واکسن شد. این همبستگی نیز مثبت و معنی‌دار بود. همچنین یافته‌های پژوهش نشان داد که رضایت و اثربخشی ادراک‌شده واکسن در رابطه بین ترس از کووید-19 و تمایل به زدن واکسن نقش میانجی دارد. نتیجه‌گیری: این یافته‌ها اهمیت درک نقش عوامل پیش‌بین درباره کووید-19 و مکانیزم های میانجی روان‌شناختی پیشایند مبتنی بر مدل باور سلامت و مدل 5c در مورد تمایل به زدن واکسن را برجسته می‌کند.. بر این اساس رضایت (بی‌تفاوتی) و اثربخشی ادراک‌شده واکسن به ‌عنوان عوامل روان‌شناختی میانجی ظاهر شدند که پذیرش واکسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

fear of covid-19 and the desire to get vaccinated covid 19: the mediating role of complacency and perceived effectiveness of the covid-19 vaccine

aim and background: identifying factors that reduce initial hesitancy toward vaccination and increase vaccine acceptance among the general public can aid ongoing efforts to vaccinate against covid-19. this research was conducted with the aim of investigating the relationship between fear of covid-19 and desire to get vaccinated with the mediating role of complacency and perceived effectiveness of the covid-19 vaccine.methods and materials: the present study was a correlational descriptive study, and its statistical society consisted of all students of mashhad university of medical sciences in 2022-2023. the number of sample members in this research was considered to be 300 people who were selected by cluster random sampling method. to collect the data, the scale of fear of covid-19, the scale of covid-19 vaccination intention, the complacency subscale of the 5c model and the scale for evaluating the perceived effectiveness of the covid-19 vaccine used. data were analyzed using path analysis and spss-22 and lisrel 8.8.findings: the age range of the subjects was between 18 and 30 years, with an average age of 21.75 and a standard deviation of age of 1.93. the research findings showed that there is the highest correlation between fear of covid-19 perceived effectiveness of the covid-19 vaccine. this correlation was positive and significant ((p<0.01). in addition, the lowest correlation value was observed between fear of covid-19 and the desire to get vaccinated covid-19. this correlation was also positive and significant (p<0.01). also, the findings of the research showed that complacency and perceived effectiveness of the covid-19 vaccine play a mediating role in the relationship between fear of covid-19 and the desire to get vaccinated covid 19 (p<0.01).conclusions: these findings highlight the importance of understanding the role of predictors about covid-19 and psychosocial mediating mechanisms of antecedents based on the health belief model and the 5c model on willingness to get vaccinated. based on this, complacency and perceived effectiveness of the covid-19 vaccine appeared as mediating psychological factors that affect the acceptance of the vaccine.