اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی و ویژگی تیپ شخصیتی d در بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو

زمینه و هدف: بروز بیماری‌های مزمن سبب شکل‌گیری آسیب‌های شناختی، روان‌شناختی و شخصیتی در بیماران می‌شود که این به روند بهبود فیزیولوژیکی بیماران نیز آسیب وارد می‌کند. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی و ویژگی تیپ شخصیتی d بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو انجام گرفت. مواد و روش‌ها: روش پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری مورد مطالعه کلیه بیماران کولیت السراتیو مراجعه کننده به مرکز تحقیقات گوارش و کبد اصفهان (وابسته به بیمارستان الزهرا) در شش ماهه دوم سال 1398 بود. در این پژوهش تعداد 25 بیمار کولیت السراتیو با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه های آزمایش و گواه گمارده شدند. گروه آزمایش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد را طی دو ماه در هشت جلسه 75 دقیقه‌ای دریافت نمودند. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه کیفیت زندگی (سازمان بهداشت جهانی، 1994) و پرسشنامه ویژگی تیپ شخصیتی d (دنولت، 2005) بود. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل واریانس آمیخته با استفاده از نرم‌افزار آماری spss  نسخه 23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی و ویژگی تیپ شخصیتی d بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو تاثیر معنادار دارد (0.001> p).نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان نتیجه گرفت که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با بهره‌گیری از شش فرایند اصلی پذیرش، گسلش، خود به عنوان زمینه، ارتباط با زمان حال، ارزش‌ها و عمل متعهدانه می‌تواند به عنوان یک مداخله موثر جهت بهبود کیفیت زندگی و کاهش ویژگی تیپ شخصیتی d بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو مورد استفاده گیرد.

efficacy of acceptance and commitment therapy on the quality of life and personality type d characteristics in the patients with ulcerative colitis

aim and background: chronic diseases not only may cause cognitive and psychological problems in affected individuals but also may harm their physiological recovery process. thus, the current study aimed at investigating the efficacy of acceptance and commitment therapy on quality of life and type d personality of patients with ulcerative colitis.methods and materials: the research method was semi-experimental with a pretest-posttest design and a control group and a two-month follow-up. the statistical population included patients with ulcerative colitis who were referred to the digestion and liver research center (affiliated with alzahra hospital) in the autumn and winter of 2019-20. twenty-five patients with ulcerative colitis were recruited using the purposive sampling method and randomly assigned to either an experimental group or a control group. the experimental group received eight seventy-five-minute sessions of acceptance and commitment therapy for two months. the questionnaires administered in this study included the world health organization quality of life assessment (world health organization, 1994) and type d personality (denollet, 2005). the data were analyzed using mixed anova via the spss 23 software.findings: the results showed that acceptance and commitment therapy had significant effects on the quality of life and type d personality in patients with ulcerative colitis (p <.001).conclusions: according to the findings of the current study, acceptance and commitment therapy can be used as an effective intervention to improve quality of life and decrease characteristics of type d personality in patients with ulcerative colitis through applying the six main processes, including acceptance, diffusion, context as self, relationship with the present time, values and committed activities.