مقایسه اثربخشی درمان شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در کاهش وزن و کیفیت زندگی زنان دارای اضافه وزن

زمینه و هدف:  اضافه وزن و چاقی از شایع ترین مشکلات مربوط به سلامت در جوامع معاصر هستند. مداخلات روانشناختی متعددی برای کاهش وزن تدوین شده اند. لذا اهمیت زیادی دارد که اثربخشی این مداخلات مورد سنجش قرار گیرد. هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی دو مداخله شناختی رفتاری و مبتنی بر پذیرش و تعهد در شاخص توده بدنی و کیفیت زندگی زنان دارای اضافه وزن بود.مواد و روش‌ها: طرح پژوهش حاضر از نوع مطالعه‌ی نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون-پیگیری با گروه کنترل و با گمارش تصادفی بود. جامعه‌ی آماری پژوهش حاضر، کلیه‌ی زنان دارای اضافه وزن ساکن شهر مشهد بودند. چهل و پنج زن دارای اضافه وزن به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در سه گروه درمان شناختی رفتاری، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، و گروه گواه قرار گرفتند. شاخص توده بدنی در سه نوبت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری اندازه گیری شد و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی-فرم کوتاه  و پرسشنامه جمعیت شناختی توسط شرکت کنندگان در پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری سه ماهه تکمیل شدند. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. یافته‌ها: یافته ها نشان دادند که شاخص توده بدنی در گروه های مداخله به شکل معناداری از گروه کنترل در پس آزمون و پیگیری کمتر بود البته بین دو گروه مداخله تفاوتی در این زمینه وجود نداشت. یافته ها همچنین نشان دادند که نمرات شاخص های کیفیت زندگی در شرکت کنندگان گروه های مداخله نسبت به گروه کنترل در پس آزمون و پیگیری به شکل معناداری بیشتر بود. علاوه بر آن نمرات شرکت کنندگان در گروه مبتنی بر پذیرش و تعهد در دو شاخص کیفیت کلی زندگی و سلامت روان نسبت به گروه شناختی رفتاری به شکل معناداری بیشتر بود. نتیجه‌گیری: هر دو مداخله اثربخشی مطلوب در کاهش وزن داشتند اما مداخله مبتنی بر پذیرش و تعهد اثربخشی بهتری در برخی از شاخص های کیفیت زندگی نشان دادند.

comparing the effectiveness of cbt and act on weight loss and quality of life among overwheight women

aim and background: overweight and obesity are among major health related problems in modern societies. many psychological interventions are developed to lose weight and it is important to study their effectiveness. the aim of present study was to compare the effectiveness of cognitive behavior therapy (cbt), and acceptance and commitment therapy (act) on body mass index (bmi) and quality of life among overweight women.methods and materials: research method was quasi-experimental with pretest-posttest-follow up design and randomized allocation. population was consisted of all overweight women living in the city of mashhad. forty five women with overweight were selected through convenience sampling and allocated randomly in two experiment groups of cbt and act, and one control group. bmi, quality of life, and demographic questionnaire were examined in pretest, posttest and three months follow-up. repeated measure anova was used to analyze the data. findings: findings demonstrated that bmi was significantly lower in experiment groups in comparison of the control group in posttest and follow-up. however, no significant difference in bmi were found between cbt and act groups in posttest and follow-up. findings also showed that subscales of quality of life were significantly higher among participants in intervention groups in comparison of control group in posttest and follow-up. furthermore, participants in act group had significantly higher levels of quality of life and mental health in comparison of cbt group.conclusions: according to the results, both interventions had significant effectiveness in weight loss however act group had more significant effectiveness in some indicators of quality of life.