ارتباط عوامل شغلی با نگرش به فرزندآوری در زنان شاغل بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی ایران

زمینه و هدف امروزه تاخیر در فرزندآوری به یکی از الگوهای رایج رفتار باروری در جهان تبدیل شده است. یکی از چالش‌های جدی جوامع سراسر جهان تمایل کمتر زوجین به فرزندآوری است. اولین عامل مهم در شکل‌گیری قصد باروری نگرش فرد است. نگرش تحت تاثیر عوامل مختلفی است که عوامل شغلی با تاثیر بر شرایط درون خانواده و کاهش تعارض کار-خانواده می‌تواند نقش مهمی در تصمیمات درون خانواده داشته باشد. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط عوامل شغلی با نگرش به فرزندآوری در زنان شاغل بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی ایران سال 1402 انجام شد.روش بررسی پژوهش حاضر یک مطالعه مقطعی از نوع همبستگی است. نمونه‌ها 470 نفر از کارکنان زن ایرانی و متاهل شاغل در بالین در مراکز آموزشی- درمانی دانشگاه علوم پزشکی ایران بودند که به روش نمونه‌گیری تصادفی سهمیه‌ای در بازه زمانی بین مرداد تا شهریور ماه سال 1402 انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل فرم مشخصات جمعیت‌شناختی، پرسش‌نامه‌های استرس شغلی موسسه سلامت و ایمنی انگلستان (hse) و نگرش به فرزندآوری سودربرگ و همکاران بود. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار آماری spss نسخه 20 و آزمون‌های ضریب همبستگی پیرسون، تی مستقل و آنالیز واریانس استفاده شد. یافته‌ها میانگین سنی شرکت‌کنندگان 5/26±36/29 سال بوده و اکثر واحدهای موردپژوهش (55/7 درصد) تحصیلات کارشناسی و (50/4 درصد) شیفت کاری در گردش داشتند. نگرش به فرزندآوری 12/24±65/89 و استرس شغلی 23/76±106/08 بود. از میان ابعاد نگرش به فرزندآوری، بعد فرزند به‌عنوان مانع دارای بالاترین میانگین و بعد مهم بودن فرزند به‌عنوان رکن زندگی دارای پایین‌ترین میانگین بود؛ از میان ابعاد استرس شغلی نیز بعد کنترل بالاترین و بعد حمایت همکاران پایین‌ترین میانگین نمره را داشتند. استرس شغلی و تمام ابعاد آن با نگرش به فرزندآوری ارتباط معکوس و معنی‌داری داشت. نگرش به فرزندآوری زنان با رضایت شغلی، نوبت کاری، وضعیت استخدامی، دو جاکاری و درآمد ماهانه ارتباط معنی‌داری و استرس شغلی با شیفت کاری و تعداد فرزندان ارتباط معنی‌دار آماری داشتند. نتیجه‌گیری استرس شغلی می‌تواند موجب کاهش نگرش مثبت به فرزندآوری شود و برعکس رضایت شغلی می‌تواند این نگرش مثبت را افزایش دهد. بنابراین پیشنهاد می‌شود ضمن توجه به این ابعاد مهم در زنان شاغل و سنجش دوره‌ای آن‌ها از مداخلات موثر و کاربردی برای کاهش استرس شغلی و افزایش نگرش مثبت به فرزندآوری بهره گرفته شود. عوامل شغلی که باعث فشار، سختی و استرس زنان می‌شود باید تعدیل شوند و با استفاده از آموزش و تشویق و طراحی برنامه‌های کاربردی باید نگرش مثبت به فرزندآوری و تولیدمثل زنان شاغل را بهبود بخشید.

work-related stress and attitude towards childbearing in married female employees of hospitals affiliated to iran university of medical sciences

background & aims today, delayed childbearing has become one of the most common patterns of reproductive behavior in the world. the first important factor in the formation of fertility intention is the person’s attitude towards childbearing. this study aims to investigate the work-related stress and attitude towards childbearing in married women working in the hospitals affiliated to iran university of medical sciences (iums), tehran, iran.materials & methods this is a cross-sectional correlational study conducted from august to december 2023 on 470 married female employees of hospitals affiliated to the iums, who were selected by a quota random sampling method. the data collection tools included a sociodemographic form, the health and safety executive (hse) questionnaire, and söderberg et al.’s attitudes toward fertility and childbearing scale (afcs). pearson’s correlation test, independent t-test, and analysis of variance were used to analyze the data in spss v.20 software. results the mean afcs score was 65.89±12.24, and the mean hse score was 106.08 ± 23.76. among the hse domains, the control domain had the highest score, and the peer support domain had the lowest score. the total hse score (r=-0.684, p<0.001) and all its dimensions had a negative and significant relationship with the afcs score (p<0.05). the afcs score was significantly different based on shift work (p=0.002), employment status (p=0.035), number of children (p=0.015), having a job in other hospitals (p=0.004), and monthly income (p<0.001). the hse score was significantly different based on work shift (p<0.001) and number of children (p=0.010). job satisfaction had a significant relationship with the afcs and hse scores (p<0.001). conclusion work-related stress can reduce the attitude of married female employees of hospitals towards childbearing. since job satisfaction can improve this attitude, hospital managers should pay attention to this factor and use effective educational interventions to reduce their work-related stress and increase their positive attitudes towards childbearing.