پیش‌بینی عوامل مرتبط با پذیرش واکسیناسیون کووید-19 در بین زنان باردار و شیرده مراجعه‌کننده به مراکز خدمات جامع سلامت زاهدان، استفاده از مدل اعتقاد بهداشتی

زمینه و هدف در طول همه‌گیری کووید-19، اقداماتی برای انجام واکسیناسیون فوری در زنان باردار و شیرده ضروری بود، زیرا هر دو گروه در معرض خطر بودند. واکسیناسیون در زنان باردار و شیرده می‌تواند مانند سایر افراد در پیشگیری از ابتلا به بیماری شدید جلوگیری کند. هدف مطالعه حاضر تعیین عوامل مرتبط با پذیرش واکسیناسیون کووید-19 در بین زنان باردار و شیرده با استفاده از مدل اعتقاد بهداشتی بود. روش بررسی این مطالعه از نوع مقطعی بود که جامعه آماری آن متشکل از 260 نفر از زنان باردار و شیرده مراجعه‌کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهر زاهدان در سال 1401 بود. روش نمونه‌گیری به‌صورت در دسترس انجام شد. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه مشخصات جمعیت‌شناختی و سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی انجام شد. داده‌ها با استفاده از آزمون ناپارامتری ویلکاکسون، من-ویتنی، ضریب همبستگی اسپیرمن و رگرسیون با نرم‌افزار spss نسخه 22 تحلیل شدند.یافته‌ها نتایج حاصل از رگرسیون نشان داد متغیرهای جمعیت‌شناختی 12/6 درصد از واریانس سازه رفتار را تبیین می‌کند (0/05>p). سازه های مدل اعتقاد بهداشتی مانند حساسیت درک‌شده، شدت درک‌شده، منافع درک‌شده، موانع درک‌شده، خودکارآمدی، راهنمای عمل، سن و سطح تحصیلات 3/26 درصد واریانس رفتاری را گزارش می‌کند که متغیرهای سن، خودکارآمدی و منافع درک‌شده اثر معناداری بر رفتار داشتند (0/05>p). درمجموع، متغیرهای مذکور 9/38 درصد از واریانس رفتار پذیرش واکسن را پیش‌بینی کردند.نتیجه‌گیری نتایج نشان داد عوامل سن پایین، سطح تحصیلات بالا و سازه‌های مدل hbm شامل خودکارآمدی و منافع درک‌شده می‌توانند رفتار پذیرش واکسن کووید-19 را در زنان باردار و شیرده در جنوب‌شرق ایران پیش‌بینی کنند. این یافته‌ها می‌توانند به سیاستگذاران و ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی کمک کند تا از این مدل در طراحی برنامه‌ای برای بهبود پذیرش واکسیناسیون در گروه‌های پرخطر استفاده کنند.

predicting the factors related to the acceptance of covid-19 vaccination by pregnant and lactating women referring to comprehensive health service centers in zahedan, iran, using the health belief model

background & aims during the covid-19 pandemic, vaccination is necessary for pregnant or lactating women which can prevent them from infection to severe case of disease. the present study aims to determine the factors related to the acceptance of covid-19 vaccination among pregnant or lactating women in zahedan, iran using the health belief model (hbm).materials & methods this is a cross-sectional study. participants were 260 pregnant or lactating women referred to comprehensive health service centers in zahedan city in 2022. sampling method was done as a convenience sampling method. data collection was done using a demographic form and a hbm-based questionnaire. the reliability of the questionnaire was confirmed based on cronbach’s alpha value of 0.7. moreover, the content validity index value was 0.81 and the content validity ratio was 0.77. the data were analyzed using non-parametric wilcoxon test, mann-whitney u test, spearman correlation test, and regression analysis in spss software, version 22.results the results of the regression analysis showed that the demographic variables explained 12.6% of the variance in vaccine acceptance behavior, where only the effect of age and educational level was significant, (p<0.05). the bm constructs along with age and educational level predicted 26.3% of the variance in vaccine acceptance behavior, where only age, self-efficacy and perceived benefits had a significant effect (p<0.05). overall, the mentioned variables predicted 38.9% of the variance in vaccine acceptance behavior.conclusion the factors of young age, high educational level, and the hbm constructs of self-efficacy and perceived benefits can predict the covid-19 vaccine acceptance behavior of pregnant or lactating women in the south east of iran. these findings can help policymakers and health care providers to use this model in designing program for improving vaccination acceptance of these high-risk groups.