تاثیر آموزش تاب‌آوری بر توانمندی روانشناختی پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه

زمینه و هدف: پرستاران در محیط‌های پرتنش و چالش برانگیزی کار می‌کنند. این گونه محیط‌های کاری، سلامت روان آنان را تهدید می‌کند. از میان پرستاران، آنان که در بخش‌های مراقبت ویژه بیمارستان شاغل می‌باشند در مقایسه با سایرین با تنش‌های شغلی، روانی و فیزیکی بیش‌‌تری مواجه هستند. در واقع، این گروه از پرستاران به دلیل شرایط خاص کاری مثل حجم کاری بالا، لزوم پاسخ سریع به موقعیت‌های اورژانسی، مسئولیت سنگین ناشی از مراقبت از بیمار بدحال، برخورد مکرر با موقعیت‌های عاطفی و قرار گرفتن در موقعیت‌های ناخواسته و اجباری برای دادن خبر ناگوار به خانواده بیماران، فشارهای روانی بیش‌تری را متحمل می‌شوند و در نهایت، بیم آن می‌رود که توانمندی روانشناختی آنان به مخاطره افتد. این در حالی است که برخورداری از توانمندی روان شناختی برای پرستاران باعث افزایش اعتماد و تعهد سازمانی شده و مواردی مانند رضایت شغلی، بهره وری، مشارکت در تصمیم گیری، ارائه مراقبت با کیفیت، رضایت بیماران، خودکفایی، احساس استقلال، اعتماد به نفس، مسئولیت پذیری، کنترل کار و نهایتاّ اثربخشی سازمان و کاهش تنش شغلی را برای پرستاران به ارمغان می‌آورد. بر این اساس، به نظر می‌رسد که پرستاران شاغل در بیمارستان به ویژه آن‌ها که در بخش‌های مراقبت ویژه انجام وظیفه می‌نمایند، نیازمند ارتقای توانمندی روانشناختی خود باشند. در این میان، یکی از عواملی که با توانمندی روانشناختی پرستاران ارتباط دارد، تاب‌آوری است. تاب‌آوری، ضمن آن که منجر به عملکرد حرفه‌ای بهتر برای پرستاران می‌شود، یکی از ویژگی‌هایی است که به آنان در سازگاری با استرس‌های محیط کارشان نیز کمک می‌کند و به این ترتیب، سلامت کاری آنان را نیز ارتقاء می‌دهد. باید اذعان نمود که پرستاران قرن حاضر به منظور رویارویی با مشکلات حرفه‌ای و تامین سلامت روانی، ضروری است که به طور ماهرانه‌ای تاب‌آوری خود را توسعه دهند زیرا تاب‌ آوری به طور بالقوه به آنان کمک می‌کند تا بر تجارب منفی خود غلبه کنند و این تجارب را به تجارب مثبت برای خود تبدیل کنند. بنابراین می‌توان به پرستارانی که در معرض تنش‌های روانی بالا می‌باشند، آموزش داد که به توانایی خود برای غلبه بر این فشارها اعتماد کنند و بدین ترتیب، احساس ارزشمندی خود را تقویت کنند. از نگاهی ژرف‌تر، دانش حاصل از تاب‌آوری، کلیدی برای توسعه حرفه‌ای در پرستاری است. با توجه به اهمیت مطالب ذکر شده و اهمیت موضوع، برخورداری از مهارت تاب‌آوری برای پرستاران به طور فزاینده‌ای، اهمیت یافته است زیرا تاب‌آوری با بهره‌گیری از یک رویکرد پیشگیرانه منجر به ارتقای سلامت روانی آنان می‌گردد. در این راستا، به نظر می‌رسد که آموزش تاب‌آوری، بتواند توانمندی روانشناختی پرستاران را نیز بهبود بخشد. بر اساس مطالب ذکر شده، هدف این مطالعه، تعیین تاثیر آموزش تاب‌آوری بر توانمندی روانشناختی پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه بود.روش بررسی: در این مطالعه نیمه‌تجربی که در نیمه اول سال 1398 انجام شد، 96 نفر از پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه مراکز آموزشی درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران به روش نمونه‌گیری در دسترس، شرکت نمودند. پرستاران به شیوه غیرتصادفی در دو گروه آزمون و کنترل هر یک 48 نفر قرار گرفتند. اطلاعات با استفاده از فرم مشخصات فردی جهت سنجش متغیرهای جنسیت، سن، وضعیت اقتصادی، وضعیت تاهل، وضعیت استخدامی، سابقه کار و نوع شیفت و ابزار توانمندی روانشناختی (مشتمل بر ابعاد احساس شایستگی، استقلال، تاثیرگذاری و معنی‌داری) گردآوری شد. روایی ابزار با استفاده از روش روایی محتوا بررسی شد و پایایی آن با بهره‌گیری از ضریب آلفای کرونباخ برابر 84/ 0، به دست آمد. ابتدا از هر دو گروه، پیش‌آزمون گرفته شد. برنامه آموزشی در خصوص تاب‌آوری توسط پزوهشگر با تکیه بر مفاهیمی مانند خوش بینی، همدلی، شوخ طبعی، حل مساله، مقابله با استرس، خودکارآمدی، کفایت اجتماعی، مدیریت هیجان و معنویت، تهیه شد. این برنامه طی کارگاه دو روزه، هر روز چهار ساعت برای گروه آزمون برگزار گردید. در هر جلسه، ارائه محتوا به شیوه سخنرانی همراه با پرسش و پاسخ، بحث گروهی و پخش اسلاید برای پرستاران بود. به علاوه، به پرستاران تمریناتی برای ارتقای تاب‌آوری داده می‌شد و بازخوردهای آنان در طول هر جلسه ارزیابی می‌شد. گروه کنترل برنامه‌ای دریافت نکردند. یک ماه پس از اتمام مداخله، از هر دو گروه پس‌آزمون گرفته شد. افزون بر آن، پس از اجرای پس‌آزمون برای هر دو گروه، محتوای آموزشی تاب‌آوری به صورت الکترونیک در اختیار پرستاران گروه کنترل نیز قرار گرفت. این مطالعه مستخرج از طرح پژوهشی مصوب در دانشگاه علوم پزشکی ایران می‌باشد. در طول فرآیند پژوهش، سیاست‌های اخلاقی دانشگاه از جمله اخذ رضایت آگاهانه از پرستاران و آزاد بودن آنان جهت شرکت در مطالعه، رعایت گردید. داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و استنباطی (آزمون‌های کای دو، دقیق فیشر، تی مستقل، تی زوجی، و تحلیل کوواریانس) تحت نرم افزار spss نسخه 16 تجزیه و تحلیل شدند.یافته‌ها: در مرحله پیش‌آزمون بین نمرات توانمندی روانشناختی و تمام ابعاد آن به غیر از بعد معنی‌داری اختلاف معنی‌داری وجود داشت (05/ 0>p). در مرحله پس آزمون پس از کنترل اثر مخدوشگر، نمرات توانمندی روانشناختی و ابعاد آن در گروه آزمون به صورت معنی‌داری از گروه کنترل بیش‌تر بود (001/ 0>p). در گروه آزمون نمرات بعد از آزمون به صورت معنی‌داری بیش‌تر از قبل از آن بود (001/ 0>p) در صورتی که در گروه کنترل نمرات به صورت معنی‌داری کاهش یافته بود (001/ 0>p). هم چنین، تغییرات نمرات توانمندی روان شناختی و ابعاد آن در گروه آزمون به صورت معنی‌داری از گروه کنترل بیش‌تر بود (001/ 0>p).نتیجه‌گیری کلی: نتایج مطالعه حاضر بیان داشت که آموزش تاب ‌آوری منجر به بهبود توانمندی روانشناختی کلی پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه و ابعاد چهارگانه آن مشتمل بر احساس شایستگی، استقلال، تاثیرگذاری و معنی‌داری، گردیده است. بنابراین، با توجه به این که پرستاری از جمله حرفه‌هایی است که اشتغال به آن، افراد را مستعد تهدید توانمندی روانشناختی می‌نماید؛ کاربرد برنامه‌های آموزشی با مضمون تاب‌آوری که ضمن کم هزینه بودن، در دسترس و با قابلیت اجرایی بالا نیز هستند به منظور ارتقای توانمندی روانشناختی کارکنان پرستاری به طور کلی و به طور خاص، پرستاران شاغل در بخش‌های مراقبت ویژه، باید مدنظر مدیران پرستاری قرار گیرد.

The Effect of Resilience Training on the Psychological Empowerment of ICU Nurses

Background Aims: Nurses work in stressful and challenging environments, which threaten their mental health. Among nurses, those in the intensive care units (ICUs) of hospitals are more likely to experience occupational, psychological, and physical stress compared to others. Due to their special working conditions (heavy workload, the need for a quick response to emergency situations, heavy responsibilities of care for critically ill patients, frequent contact with emotional situations, and being in unwanted situations to deliver bad news to the families of patients), these nurses are forced to endure more psychological pressures, which brings up the grave concern of their psychological empowerment being jeopardized. Psychological empowerment in nurses could increase organizational trust and commitment, thereby resulting in job satisfaction, productivity, participation in decisionmaking, provision of highquality care, patient satisfaction, selfsufficiency, independence, selfconfidence, responsibility, job control, and ultimately organizational effectiveness and occupational stress reduction. Therefore, it seems that nurses working in hospitals (especially in ICUs) need to improve their psychological empowerment. Meanwhile, resilience is one of the factors associated with the psychological empowerment of nurses. Resilience results in the better professional performance of nurses and is also a feature to help them adapt to the stresses of their work environment and improve their professional health. In the current century, nurses need to skillfully develop their resilience as it helps them to overcome their negative experiences and turn them into positive experiences. Therefore, nurses who are exposed to high stress levels could be trained to enhance their ability to overcome these pressures and gain a sense of worth. From a deeper perspective, resilience knowledge is a key to professional development in nursing. It has become increasingly important for nurses to be resilient as resilience with a preventative approach improves their mental health. Resilience training also seems to improve the psychological empowerment of nurses. The present study aimed to assess the effects of resilience training on the psychological empowerment of ICU nurses.Materials Methods: This quasiexperimental study was conducted in the second half of 2019 on 96 nurses working in the ICUs of the teaching hospitals affiliated to Iran University of Medical Sciences. The subjects were selected via convenience sampling. The nurses were nonrandomly assigned to two groups of experimental and control (48 ​​per each). Data were collected using a demographic data form to measure age, gender, economic status, marital status, employment status, work experience, and type of shifts. In addition, the psychological empowerment scale was used for data collection with the dimensions of sense of competence, independence, effectiveness, and meaningfulness. The validity of the scale was evaluated using the content validity method, and its reliability was confirmed at the Cronbachchr('39')s alpha coefficient of 0.84. Initially, pretest was performed on both groups. The resilience educational program was developed by the researcher based on concepts such as optimism, empathy, humor, problemsolving, coping with stress, selfefficacy, social adequacy, emotional management, and spirituality. The program was held for two hours per day for the experimental group during a twoday workshop. In each session, the presentation of the contents was performed in the form of a lecture with questions and answers, group discussions, and slide shows for the nurses. In addition, the nurses were provided with exercises to improve resilience, and their feedback was assessed during each session. The control group received no intervention. One month after the intervention, posttest was carried out on both groups. After the posttest on both groups, the resilience training contents were also provided electronically to the control group. This article was extracted from a research project approved by Iran University of Medical Sciences. During the research process, the ethical policies of the university were observed, including obtaining informed consent from the nurses. Data analysis was performed in SPSS version 16 using descriptive statistics (mean and standard deviation) and inferential statistics (Chisquare, independent and paired ttest, Fisherchr('39')s exact test, and analysis of covariance).Results: At the pretest stage, significant differences were observed in the scores of psychological empowerment and all its dimensions, with the exception of meaningfulness (P<0.05). At the posttest and after the control of the effects of the confounders, the scores of psychological empowerment and its dimensions were significantly higher in the experimental group compared to the control group (P<0.001). In the experimental group, the scores were significantly higher after the intervention compared to before the intervention (P<0.001), while the scores significantly decreased in the control group (P<0.001). Furthermore, the changes in the scores of psychological empowerment and its dimensions were significantly higher in the experimental group compared to the control group (P<0.001). Conclusion: According to the results, resilience training could improve the overall psychological empowerment of the ICU nurses in the four dimensions of sense of competence, independence, effectiveness, and meaningfulness. Considering that nursing is a profession that may threaten psychological empowerment, the use of resiliencebased training programs that are lowcost, available, and highperformance could enhance the psychological empowerment of the nursing staff in general and ICU nurses in particular and should be considered by nursing managers.