ارتباط شادکامی با خود- تعالی در سالمندان شهر خشکرود شهرستان زرندیه

زمینه و هدف: سرعت رشد جمعیت سالمندان نسبت به گذشته افزایش یافته و این افزایش نشان دهنده توجه بیشتر به تامین سلامت و رفاه سالمندان است. ازسویی، رشد جمعیت سالمندان و تاثیر آن بر شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه موجب توجه بیشتر به مساله سالمندی در جامعه می‌شود. از سویی، در سالمندی توانایی‌های جسمی و روانی کاهش پیدا می‌کند که در کیفیت زندگی آن‌ها موثر است. رفاه و کیفیت زندگی با شاخص‌هایی چون سلامتی، احساس شادکامی، و تنهایی سنجش می‌شوند. شادکامی یکی از نیازهای مهم انسان است که در سلامت روان و سلامت جسمی تاثیر به‌سزایی دارد که در مقابله با موقعیت‌های استرس زا، به سالمندان کمک می‌کند. یکی دیگر از عواملی که روی رفاه تاثیر دارد خود تعالی می‌باشد که به عنوان یک مکانیزم مقابله قدرتمند بوده و می‌تواند منجر به تحول شخصی شود و بهبود کیفیت زندگی را فراهم کند که باعث تسهیل درک تغییرات زندگی چون سالمندی می‌شود. بنابراین، خود تعالی به عنوان یک ویژگی مثبت در رابطه با گسترش دیدگاه نسبت به زندگی تعریف می‌شود که شامل پذیرش معنویت، یافتن هدف زندگی، خوش بینی به آینده، مقابله با مشکلات، استفاده از رویکردهای مبتنی بر قدرت و ارتباط با دیگران می‌باشد که در سالمندان با بازیابی مفهوم سالمندی و پذیرش ناتوانی سبب کاهش استرس شده و بیشتر بر توانایی تمرکز دارد تا ناتوانی. بنابراین، شادکامی و خود تعالی از عوامل مهم در ابعاد سلامت سالمندان است که باید به آن‌ها توجه شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط شادکامی با خود تعالی در سالمندان شهرخشکرود شهرستان زرندیه استان مرکزی در سال 1398 انجام شد. روش بررسی: این پژوهش مقطعی از نوع تحقیقات توصیفی همبستگی است. نمونه‌های پژوهش از بین سالمندان شهر خشکرود انتخاب شدند. روش نمونه‌گیری به‌ صورت مستمر از سالمندان مراجعه کننده به مرکز‌ جامع ‌سلامت (تنها مرکز ‌جامع‌ سلامت) جهت دریافت مراقبت‌های سلامت سالمندان بود. مدت زمان جمع آوری داده‌ها سه ماه (مهر تا آذر 1398) بود. تعداد 84 سالمند از بین سالمندان مراجعه کننده به مرکز‌ جامع‌ سلامت که علاقمند به شرکت در پژوهش بودند، انتخاب شدند. معیار ورود به پژوهش داشتن سن بیشتر از شصت سال، توانایی پاسخ‌دهی به سئوالات از لحاظ جسمی و روانی، دارا بودن سلامت روان‌شناختی که با استفاده از ابزار آزمون کوتاه ‌شناختی سنجیده شده (دارا بودن نمره آزمون بالاتر از 7) و سوگوار نبودن بابت مرگ عزیزان یا هر حادثه ناراحت‌کننده در دو ماه گذشته، بود. ابزار آزمون کوتاه‌ شناختی جهت تشخیص اختلال شناختی که شامل دمانس و دلیریوم در سالمندان می‌باشد جهت بررسی تمرکز و توجه، حافظه کوتاه‌ مدت و بلند‌مدت به کار رفت. ضریب آلفای کرونباخ در جامعه ایران 76/0 می‌باشد. فهرست شادکامی آکسفورد، دارای 29 سئوال است که دارای امتیاز بین صفر تا 87 و پنج مولفه رضایت از زندگی، حرمت خود، بهزیستی فاعلی، رضایت خاطر و خلق مثبت است. برای تعیین پایایی ابزار از همسانی درونی استفاده شد که مقدار ضریب آلفای کرونباخ آن برای مولفه‌های رضایت زندگی 85/ 0، حرمت خود 71/ 0، بهزیستی فاعلی 74/ 0، رضایت خاطر 79/ 0 و خلق مثبت 77/ 0 برآورد شد. پرسش نامه خود تعالی 15 عبارت دارد که دارای 15 تا 60 امتیاز است. امتیاز بالاتر نشانه خود تعالی بیشتر است. برای تعیین پایایی ابزار از همسانی درونی استفاده و مقدار ضریب آلفای کرونباخ آن 69/ 0 برآورد شد. تمامی ابزارها با پرسش از سالمند تکمیل گردید و جهت تکمیل ابزارها برای هر سالمند میانگین 45 دقیقه زمان صرف شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم افزار spss نسخه 16 استفاده شد. از آمار توصیفی جهت توصیف متغیرهای زمینه‌ای و متغیرهای شادکامی و خود تعالی و از آزمون‌های آمار استباطی پارامتریک (ضریب همبستگی پیرسون، آزمون تی مستقل و آنالیز واریانس) استفاده شد.یافته‌ها: میانگین سن سالمندان (79، 60) 8/ 4 ± 7/ 65 بود. 55 سالمند زن (5/ 65 درصد)، 81 درصد متاهل، 5/ 59 درصد بیسواد و 3/ 64 درصد خانه‌دار بودند و میانگین تعداد فرزندان (14، 0) 6/ 1 ± 2/ 6 بود. همچنین، 7/ 66 درصد دارای بیماری زمینه‌ای، 56 درصد دارای وضعیت اقتصادی متوسط، سیستم حمایتی 9/ 61 درصد خانواده بود و 8/ 79 درصد با همسر خود زندگی می‌کردند. میانگین شادکامی در سالمندان 3/ 14 ± 42/ 54 و میانگین سطح خود تعالی 9/ 5 ± 4/ 39 بود. بین خود تعالی با شادکامی (016/ 0=p، 0/263 =r) و مولفه‌های رضایت از زندگی (001/ 0=p، 348/ 0=r) و رضایت خاطر (003/ 0=p، 0/325=r)، ارتباط مستقیم و معنی‌داری وجود داشت. بین سطح تحصیلات (به ترتیب 009/ 0=p، 038/ 0=p) با شادکامی و خود تعالی، و بین شغل با شادکامی، اختلاف معنی‌دار وجود داشت (039/ 0=p). همچنین بین تعداد فرزندان (037/ 0=p) و نحوه سکونت (028/ 0=p) با خود تعالی نیز تفاوت معنی‌داری مشاهده شد.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد، شادکامی و مولفه‌های آن در سالمندان خشکرود در حد بالاتر از متوسط بود. همچنین، نتایج نشان داد گروه‌‌های مختلف سطح تحصیلات، شغل و وضعیت اقتصادی با شادکامی تفاوت معنی داری داشتند. سطح تحصیلات، شغل و وضعیت خوب اقتصادی سبب ایجاد امنیت در فرد می‌شود که خود در ارتقاء شادکامی نقش دارد. سطح خود تعالی در پژوهش حاضر در سطح متوسط بود و گروه‌های سطح تحصیلات و وضعیت اقتصادی، نحوه سکونت و تعداد فرزند با سطح خود تعالی سالمندان تفاوت معنی داری داشت. وضعیت خوب اقتصادی سبب ایجاد امنیت در فرد شده و فرد می‌تواند بدون دغدغه خاطر سعی در کمک به خود نماید و در ارتقاء خود تعالی نقش دارد. از سویی، سطح تحصیلات سبب ارتقاء آگاهی و توانایی کسب اطلاعات از منابع مختلف می‌شود که می‌تواند سالمند را در مراقبت از خود توانمند کرده و سازش وی را با سالمندی افزایش داده و در نهایت ارتقاء خود تعالی را بدنبال داشته باشد. از سویی، حضور فرزندان، حمایت و مراقبت آن‌ها از والدین سبب امنیت خاطر سالمندان شده و آن‌ها نیز سعی می‌کنند جهت ایجاد آرامش در فرزندان با شرایط حال سازگاری مثبتی داشته و وضعیت خود را بپذیرند و در نهایت خود تعالی آن‌ها ارتقاء یابد. خودتعالی با داشتن دوست ‌خوب و فردی برای صحبت کردن ارتقاء می‌‌یابد و در جامعه سنتی خشکرود ارتباط با فرزندان، اقوام و همسایگان خود می‌تواند سبب ارتقاء خود تعالی شود. گرچه در پژوهش حاضر، وضعیت اقتصادی در سطح متوسط بود و بیشتر سالمندان بی‌سواد بودند ولی سطح شادکامی و خود تعالی سالمندان متوسط به بالا بود که این امر را می‌توان در وجود ارتباطات اجتماعی در سطح خانواده و جامعه سنتی و احترام به سالمندان دانست که در ایجاد رضایت ‌فردی و حمایت سالمند تاثیر بسزایی دارد و سطح اقتصادی و تحصیلات را پوشش می‌دهد. همچنین، ارتباط مستقیم و معنی‌داری بین خود تعالی با شادکامی نشان داده شد. افراد شادکام احساس کنترل شخصی بیشتری دارند، بیشتر به توانایی‌های خود می‌اندیشند تا به ناتوانی‌ها، با استرس‌های زندگی مقابله بهتری می‌کنند، عزت نفس بالایی دارند، برای خودشان ارزش قائل هستند و خودشان را دوست دارند. به طور کلی شادکامی می‌تواند گستره زندگی و نحوه ارتباط و تعامل افراد با محیط پیرامون را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین، می‌توان گفت شادکامی جنبه‌های دیگر زندگی از جمله خود تعالی را ارتقاء می‌دهد. در خشکرود که سالمندان و خانواده‌ها به اعتقادات مذهبی و سنتی خود پایبند هستند و خانواده جایگاه ویژه‌ای دارد، سالمندان از سلامت در تمامی ابعاد برخوردار هستند و افراد سالمند با پذیرش شرایط سالمندی و با استفاده از مکانیسم‌های سازگاری موثر می‌توانند در ارتقاء سطح رفاه خود، موفق باشند. با توجه به نتایج، توصیه می‌شود خانواده‌ها و مسئولین از طریق برآورده کردن نیازهای مادی، اجتماعی و معنوی سالمندان، زمینه افزایش توانایی درک و پذیرش خویشتن، احساس رضایت خاطر و شادی را در آن‌ها ایجاد کنند که سلامت آن‌ها را به دنبال دارد و با ایجاد محیط شاد و با نشاط عملکرد آن‌ها ارتقاء می‌یابد که تبعات مثبتی برای سالمند، خانواده و جامعه به دنبال دارد. همچنین شرایطی فراهم شود تا آن‌ها از تجارب یکدیگر بهره‌مند شده و حضور در جمع سبب ارتقاء سلامت آن‌ها شود.

The Correlation between Happiness and Self-transcendence in the Elderly of Khoshkrud, Zarandieh City

Background Aims: The population of the elderly has been on a rise, which shows more attention to ensuring the health and wellbeing of the elderly. On the other hand, the growth of the elderly population and its impact on the social and economic conditions of society leads to more attention to the issue of aging in society. In addition, physical and psychological abilities decrease with aging, which affects the quality of life of people. Overall, quality of life and wellbeing assessed by indicators such as health, happiness, and loneliness. Happiness is one of the most important needs of human beings, which considerably affects their psychological and physical health that helping the elderly cope with stressful situations. Another factor affecting wellbeing is selftranscendence, which is a powerful coping mechanism and can lead to personal transformation and improvement of the quality of life, thereby facilitating the process of understanding life changes such as aging. Therefore, selftranscendence is defined as a positive trait in relation to the expansion of one rsquo;s outlook on life. This issue includes factors such as spirituality, finding a purpose in life, optimism for the future, coping with problems, using powerbased approaches, and connecting with others. In the elderly, by restoring the concept of aging and accepting disability, it reduces stress and focuses more on ability than disability. Therefore, happiness and selftranscendence are important factors in the elderly rsquo;s health dimensions. The present study aimed to determine the relationship between happiness and selftranscendence in the elderly of Khoshkrud, Zarandieh City.Materials Methods: This descriptivecorrelational research performed on the elderly selected from those who referred to the health center to receive elderlyrelated care using sequential sampling. Data collection continued for three months (OctoberDecember, 2019), and 84 elderlies who were willing to participate in the research were selected. The inclusion criteria were the age of more than 60 years, the ability to respond to questions physically and mentally, having psychological health which assessed by Abbreviated Mental Test (obtaining a score above 7) and not losing a family member or experiencing a stressful situation in the past two months. Abbreviated Mental Test used to diagnose cognitive impairment, including dementia and delirium in the elderly, applied to assess concentration, attention, shortterm and longterm memory. Notably, the Cronbach rsquo;s alpha of the tool was 0.76 in Iranian society. The Oxford Happiness Index has 29 questions that scored in a range of zero to 87 and includes five components of life satisfaction, selfhonor, subjective wellbeing, satisfaction, and positive mood. Internal consistency was used to determine the reliability of the instrument. The Cronbachchr('39')s alpha coefficient for the components of life satisfaction, selfhonor, subjective wellbeing, satisfaction, and positive mood estimated at 0.85, 0.71, 0.74, 0.79, and 0.77, respectively. On the other hand, the selftranscendence questionnaire included 15 items scored in a range of 1560, where a higher score was indicative of higher selftranscendence. Internal consistency was used to determine the reliability of the instrument and its Cronbachchr('39')s alpha coefficient estimated to be 0.69. Researcher with questions from the elderly completed all tools and it took an average of 45 minutes for each elderly person to complete the tools. In addition, data analysis was performed in SPSS version 16 using descriptive statistics (to describe demographic variables and variables of happiness and selftranscendence) and parametric inferential statistics (Pearson rsquo;s correlation coefficient, independent ttest, and analysis of variance).Results: In this study, the mean age of the elderly was 65.7 ±4.8 (60, 79). Moreover, 55 subjects were female (65.5%), 81% were married, 59.5% were illiterate and 64.3% were homemakers. In addition, the mean number of children of the participants was 6.2 ±1.6 (0, 14). Furthermore, 66.7% had an underlying illness, 56% had a moderate economic status, 61.9% had a family support system and 79.8% lived with their spouse. According to the results, the mean of happiness and selftranscendence in the elderly were 54.42 ±14.3 and 39.4 ±5.9, respectively. There was a significant and direct relationship between selftranscendence and happiness (r=0.263, P=0.016), components of life satisfaction (r=0.348, P=0.001) and satisfaction (r=0.325, P=0.003). In addition, a significant difference was observed between the level of education (P=0.038 and P=0.009, respectively) with happiness and selftranscendence and between occupational status and happiness (P=0.039). Moreover, a significant difference was found between the number of children (P=0.037) and residential status (P=0.028) with selftranscendence.Conclusion: According to the results of the study, happiness and its components were more than the average level in the elderlies. In addition, the results were indicative that level of education, job, and economic status had significant differences with happiness. A proper education, job and economic status creates safety in the individual, which improves happiness. Selftranscendence was moderate and economic status, level of education, residential status and number of children had significant differences with elderly rsquo;s selftranscendence. Good economic situation causes security in the person and the person can try to help himself without worry and play a role in promoting selftranscendence. On the other hand, the level of education promotes awareness and the ability to obtain information from various sources, which can empower the elderly in selfcare and increase their adaptation to old age, and ultimately lead to the promotion of selftranscendence. The presence of children, their support, and care for parents cause security for the elderly, who in return try to adapt to the current situation in order to calm their children and accept their situation and ultimately improve their selftranscendence. In general, selftranscendence promoted by having a good friend and a person to talk to, and in the traditional society of Khoshkroud, communication with children, relatives, and neighbors can promote selftranscendence. Although in the present study, the economic situation was moderate and most of the elderly were illiterate, the level of happiness and selftranscendence of the participants was above average, which can be attributed to the existence of social relations at the family and traditional society and respect for the elderly. These factors played a key role in individual satisfaction and support of the elderly and covered the educational and economic states. Moreover, there was a direct and significant relationship between happiness and selftranscendence. Happy people feel more in control, think more about their abilities rather than inabilities, better cope with life stressors, have higher selfesteem, value themselves, and love themselves. Overall, happiness can affect the scope of life and the way people relate and interact with the environment. As such, happiness promotes other life aspects, including selftranscendence. In Khoshkroud, where the elderly and families adhere to their religious and traditional beliefs and the family has a special position, the elderly enjoy health in all dimensions, and they can accept the conditions of old age and use effective adaptation mechanisms to improve wellbeing. It recommend that the families and authorities by meeting the economic, social and spiritual needs of the elderly to increase their ability to understand and accept themselves, create a sense of satisfaction and happiness, which increases their health. By creating a happy and lively environment, their performance will be improve, which has positive consequences for the elderly, family, and society. Furthermore, conditions should be provided for them to benefit from each otherchr('39')s experiences and to be present in public to improve their health.