مقایسه اثربخشی درمان ذهن‌آگاهی کودک‌ محور و نقش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر همدلی عاطفی- شناختی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی/نقص‌توجه دارای قلدری در شهر اصفهان

مقدمه:‌ اختلال بیش‌فعالی/نقص‌توجه از مشکلات جدی در محیط‌های آموزشی به شمار می‌آید و تاثیرات منفی قابل توجهی بر ابعاد سلامت روان دانش‌آموزان دارد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان ذهن‌آگاهی کودک‌محور و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر همدلی عاطفی- شناختی دانش‌آموزان دبستانی مبتلا به اختلال بیش‌فعالی/نقص‌توجه دارای قلدری انجام شد.روش بررسی: این پژوهش نیمه‌تجربی در سال 1402 و با استفاده از طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با  گروه کنترل و پیگیری دو ‌‌ماهه در یک بازه زمانی شش ماهه در شهر اصفهان انجام شد. نمونه‌گیری به روش هدفمند انجام و 54 پسر 9 الی 11 ساله دارای معیارهای ورود به صورت تصادفی در سه گروه  18 نفره (ذهن‌آگاهی کودک‌محور (18=n)، ‌درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (18=n) و گروه کنترل (18=n) جایگزین شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه همدلی کودک و نوجوان جمع‌آوری شد. شرکت‌کنندگان گروه اول، درمان ذهن‌آگاهی کودک‌محور را در 10 جلسه 60 دقیقه‌ای و 2 بار در هفته و گروه مداخله دوم ‌درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد را در 9 جلسه 60 دقیقه‌ای و 2 بار در هفته دریافت کردند. در پایان پژوهش در هر گروه 15 نفر باقی ماندند و تجزیه و تحلیل داده‌ها با آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون‌ تعقیبی بن‌فرونی و با بهره‌گیری از نرم افزار spss  نسخه 26 انجام شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد هر دو مداخله ذهن‌آگاهی کودک‌محور و ‌درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر همدلی عاطفی (0/05>p) و شناختی (05/0>p) موثر بوده و این اثربخشی در مرحله پیگیری نیز حفظ شده است (05/0>p) اما تفاوت معنی‌داری بین اثربخشی مداخلات مشاهده نشد(05/0

the comparison of the effectiveness of child-centered mindfulness therapy and the role of acceptance and commitment therapy on emotional-cognitive empathy of students with attention deficit hyperactivity disorder experiencing bullying in isfahan

introduction: attention deficit hyperactivity disorder (adhd) is considered a serious problem in educational environments and has significant negative impacts on the psychological well-being of students. the present study aimed to compare the effectiveness of child-centered mindfulness therapy and acceptance and commitment therapy on emotional-cognitive empathy of primary school students with adhd experiencing bullying.methods: this semi-experimental study was conducted in 2023 using a pre-test and post-test design with a control group and a two-month follow-up over a six-month period in isfahan city. a purposive sampling method was employed, and 54 boy students aged 9-11 years meeting the inclusion criteria were randomly assigned to three groups of 18 participants including child-centered mindfulness therapy (n=18), acceptance and commitment therapy (n=18), and a control group (n=18). data were collected using the child and adolescent empathy questionnaire. participants in the first group received child-centered mindfulness therapy in 10 60-minute sessions, conducted twice a week, while participants in the second experimental group received acceptance and commitment therapy in 9 60-minute sessions, conducted twice a week. by the end of the study, 15 participants remained in each group. data analysis was performed using repeated measures anova and bonferroni post-hoc tests, utilizing spss software version 26.results: the results indicated that both child-centered mindfulness therapy and acceptance and commitment therapy were effective in enhancing emotional empathy (p<0/05) and cognitive empathy (p<0/05).this effectiveness was also maintained at the follow-up stage (p< 0/05). however, no significant differences were observed between the effectiveness of the interventions (p>0/05).conclusion: the results of this study indicated that both child-centered mindfulness therapy and acceptance and commitment therapy significantly affected emotional and cognitive empathy in students with adhd and can be utilized by therapists.