بررسی عوامل مرتبط با کاهش مصرف نمک در زنان جنوب ایران: کاربردی از مدل فرانظری

مقدمه: کاهش نمک دریافتی جمعیت یکی از ساده ترین، موثرترین و مقرون به صرفه ترین راه ها برای کاهش بار بیماری های قلبی-عروقی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مرتبط با کاهش مصرف نمک با استفاده از مدل فرانظری در زنان جنوب ایران انجام شد.روش بررسی: پژوهش حاضر، مطالعه ای مقطعی از نوع توصیفی-تحلیلی بود که از آبان تا بهمن 1401 بر روی زنان 18 تا 59 سالۀ مراجعه کننده به مراکز جامع سلامت شهرستان بستک انجام شد. تعداد 452 نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه ای مشتمل بر سه بخش: اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامۀ محقق ساخته بر اساس سازه های مدل فرانظری و پرسشنامۀ کاهش مصرف نمک جمع آوری شد. داده ها با استفاده از آزمون های کروسکال والیس، همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون با نرم افزار spss نسخۀ 22 تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: نتایج نشان داد که دامنۀ سنی شرکت کنندگان بین 18 تا 52 سال با میانگین 10.13 ± 35.51 سال بود. 23.5 درصد از شرکت کنندگان در مرحلۀ پیش تفکر، 21.7 درصد در مرحلۀ تفکر،20.8 درصد در مرحلۀ آمادگی، 11.3 درصد در مرحلۀ عمل و 22.8 درصد در مرحلۀ حفظ و نگهداری بودند. نتایج تحلیل همبستگی پیرسون نشان داد که بین فرآیندهای شناختی (r= 0/44, p<0/01)، فرآیندهای رفتاری (r= 0/54, p<0/01)، خودکارآمدی (0.43=r،0.01>p)، و موازنۀ تصمیم گیری (r= 0/37, p<0/01)، با رفتار کاهش مصرف نمک رابطۀ مثبت و معناداری وجود دارد. اما بین وسوسه انگیزی و رفتار کاهش مصرف نمک همبستگی منفی معنی‌داری وجود داشت(r=-0.34, p<0/01). همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که سن، شرطی سازی متقابل، خودکارآمدی، افزایش خودآگاهی، موازنۀ تصمیم گیری، روابط     یاری رسان و وسوسه انگیزی می توانند 38.1 درصد از کل واریانس رفتار کاهش مصرف نمک را پیش بینی کنند (0.05>p).نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها، خودکارآمدی، وسوسه انگیزی، فرآیندهای تغییر شناختی و رفتاری، مزایا و معایب کاهش مصرف نمک نقش عمده‌ای در رفتار کاهش مصرف نمک دارند. پیشنهاد می شود این عوامل  در توسعه و اجرای مداخلات آموزشی مورد توجه قرار گیرند. 

investigating the factors related to the reduction of salt consumption in women in southern iran: application of ranstheoretical model

introduction: reducing salt consumption in population is one of the easiest, most efficient and cost-effective ways to reduce the burden of cardiovascular diseases. the present study was conducted with the aim of investigating the factors related to the reduction of salt consumption using transtheoretical model among women in southern iran.methods: this was a cross-sectional study (descriptive-analytical) conducted from november 2022 to february 2023 on women of 18-59 who visited comprehensive health centers in bastak city. a total number of 452 subjects were selected using convenient sampling method. data were collected using a questionnaire   with three sections: demographic information, a researcher-made questionnaire based on transtheoretical model constructs, and salt consumption reduction questionnaire. data were analyzed using kruskal-wallis tests, pearson’s correlation and regression analysis with spss software (v. 22).results: the results showed that participants were between 18 and52 with a mean of 35/51±10/13. 23/5% of the participants were in pre-contemplation stage, 21/7% in the contemplation stage, 20/8% in preparation stage, 11/3% in action stage, and 22/8% in maintenance stage.  pearson correlation analysis results indicated that there were significant positive relationships between cognitive processes (r= 0/44, p<0/01), behavioral processes (r= 0/54, p<0/01), self-efficacy (r=0/43, p<0/01) , decision balance (r= 0/37, p<0/01), and salt consumption reduction behavior; but, there was a significant negative correlation between temptation and salt consumption reduction behavior (r=-0.34, p<0/01). moreover, regression analysis results revealed that age, counter conditioning, self-efficacy, raising awareness, decision balance, helping relationships, and temptation can predict 38/1% of the total variance in salt consumption reduction behavior (p<0/05).conclusion: according to the findings, self-efficacy, temptation, cognitive and behavioral change processes, and advantages and disadvantages of salt reduction play a major role in salt consumption reduction behavior. it is suggested that these variables be taken into account in developing and implementing educational interventions.