تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر مدل com-b در اتخاذ رفتارهای پیشگیری کننده از گرایش به سوء مصرف مواد در دانش آموزان پسر هیجان طلب متوسطه دوره اول

مقدمه: معمولا مصرف مواد از نوجوانی شروع می شود. گرایش به مواد تحت تاثیر عواملی مثل جنس، سن، عوامل روانشناختی موثر بر هیجان طلبی و ارتباطات اجتماعی است. مدل com_b شامل طیف کاملی از مفاهیم رفتاری بوده و برای مداخله در پدیده سوء مصرف مواد مناسب است. این پژوهش با هدف ارزشیابی تاثیر آموزش در پیشگیری از گرایش به سوء مصرف مواد  در دانش آموزان اجرا شده است.روش بررسی: مطالعه تجربی از نوع کار آزمایی تصادفی کنترل شده اجرا شد. به روش خوشه ای از مدارس حاشیه شهر دو خوشه به تصادف انتخاب و یک مدرسه به عنوان مداخله و دیگری  به عنوان کنترل با حجم نمونه 50 نفر در هر گروه تعیین شد. با پرسشنامه هیجان خواهی زاکرمن دانش آموزان از نظر هیجان خواهی بررسی شدند و افراد با نمره مثبت با پرسشنامه گرایش سوء مصرف مواد مدل com-b ارزیابی شدند. مداخلات آموزشی برای گروه مداخله اجرا شد. پس از اتمام و سه ماه پس از مداخله این پرسشنامه توسط هر دو گروه تکمیل گردید.یافته ها: درگروه مداخله نمره ظرفیت فیزیکی (0.001=p)، ظرفیت روانی (0.001=p)، انگیزش انعکاسی (0.05>p)، انگیزش خودکار (0.05>p) و رفتار پیشگیری کننده از سوء مواد در زمانهای بعد از مداخله افزایش یافته است (0.05>p)، اما نمره  فرصت در زمانهای مورد مطالعه اختلاف معنی داری مشاهده نشد. در گروه کنترل نمره هیچ یک از متغیرها در زمانهای مطالعه اختلاف معنی داری نداشته است. نتیجه گیری:  اجرای برنامه های آموزشی مبتنی بر مدل com-b بر کاهش گرایش دانش آموزان به سوء مصرف مواد موثر است.  این مقاله حاصل بخشی از نتایج پایان نامه دکتری تخصصی آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت دانشگاه علوم پزشکی یزد می باشد. 

the effect of educational program based on the com-b model on the adoption of preventive behaviors against the tendency for addiction in sensation-seeking male students of junior school

introduction: drug abuse usually starts in adolescence; it is influenced by factors such as gender, age, psychological factors affecting sensation seeking and social communication. the com-b model includes a full range of behavioral concepts and is suitable for intervention regarding substance abuse. this research was carried out with the aim of evaluating the impact of education on the prevention of substance abuse among students.methods: an experimental study with a randomized controlled trial type was carried out. using cluster method, two clusters were randomly selected from trhe schools on the outskirts of the city; one school was determined as intervention, and the other as control with a sample size of 50 people in each group. with zuckerman’s sensation seeking questionnaire, students were examined, and those with a positive score were evaluated with the com-b substance abuse tendency questionnaire. educational interventions were implemented for the intervention group. after completion of the intervention and three later, this questionnaire was completed by both groups.results: in the intervention group, the scores of physical capacity (p=0/001), mental capacity (p=0/001), reflective motivation (p<0/05), automatic motivation (p<0/05), and preventive behavior against substance abuse increased after the intervention (p<0/05), but no significant difference was observed in the opportunity score in the studied times. in the control group, there was no significant difference in the scores of any of the variables during the study.conclusion: the implementation of educational programs based on com-b model is effective in reducing the tendency of students to abuse drugs.