طراحی و اعتبارسنجی الگویی برای ماندگاری پزشکان و متخصصان در مناطق محروم کشور؛ رویکردی آمیخته

مقدمه: یکی از چالش‌های عمده نظام سلامت، محدودبودن دسترسی مردم در مناطق محروم به خدمات و مراقبت‌های بهداشتی به دلیل عدم ماندگاری پزشکان و متخصصین در این مناطق می‌باشد. پژوهش حاضر نیز با هدف طراحی الگویی برای ماندگاری پزشکان و متخصصان در مناطق محروم کشور انجام گرفت. روش بررسی: این پژوهش از لحاظ هدف، اکتشافی و از لحاظ نوع، توصیفی است که به روش میدانی در دو مرحله‌ی کیفی و کمّی و در سال 1401 اجرا گردید. نمونه‌ی آماری در مرحله اول 20نفر از پزشکان و متخصصین مناطق محروم شمالغرب کشور که به شیوه هدفمند با روش ارجاع زنجیره‌ای (روش گلوله‌برفی) انتخاب شدند. در مرحله دوم تعداد 200نفر از پزشکان شاغل در دانشگاه‌های علوم پزشکی استان‌های شمال‌غرب که به صورت تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات در مرحله اول، از روش تحلیل مضمون و نرم‌افزار atlas-ti و در مرحله دوم نیز از تحلیل عاملی تاییدی و از نرم‌افزار smart pls استفاده گردید. یافته‌ها: براساس یافته‌های پژوهش مضامین استخدام با 6 شاخص؛ حمایت‌های مالی با 3 شاخص؛ اجتماعی با 5 شاخص؛ سیاستگذاری با 4 شاخص؛ انگیزش با 7 شاخص؛ ارتقاء تخصصی و شغلی با 7 شاخص؛ عوامل مدیریتی و سیستماتیک با 5 شاخص و در نهایت عوامل روحی و روانی با 3 شاخص به عنوان مولفه‌ها و شاخص‌های ماندگاری پزشکان و متخصصان در مناطق محروم کشور شناسایی شدند.نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش، مولفه‌ی اجتماعی با ضریب مسیر 0.921 بیشترین ضریب و مولفه‌ی عوامل مدیریتی و سیستماتیک با مقدار 0.722 کمترین ضریب را در الگوی طراحی‌شده داشته است.  

designing and validating a model for retaining doctors and specialists in deprived areas of the country: a mixed approach

abstractintroduction: one of the major challenges of the health system is the limited access of people in deprived areas to healthcare services. this is because the doctors and specialists do not stay there for long. this research also aims to design a model for retaining doctors and specialists in deprived areas of the country.methods: this research was exploratory in terms of purpose and descriptive in terms of type. it was a field study conducted in two qualitative and quantitative stages in 2022. in the first stage, 20 doctors and specialists from deprived areas in the northwest of the country were selected through purposive sampling using the chain-referral method (snowball sampling).  in the second stage, 200 doctors working in universities of medical sciences in northwestern provinces were randomly selected. for analysis, content analysis method and atlas-ti and smart pls were used.results:based on the findings, the following contents were identified as the components and indicators of retaining doctors and specialists in deprived areas of the country; employment with 6 indicators, financial support with 3 indicators, social with 5 indicators, policy-making with 4 indicators, motivation with 7 indicators, professional and career improvement with 7 indicators, management and systematic factors with 5 indicators, and finally, mental and psychological factors with 3 indicators. conclusion: the social component with a path coefficient of 0.921 had the highest coefficient, and management and systematic factors component with a value of 0.722 had the lowest coefficient in the designed model.