مدل اولویت‌بندی و تخصیص واکسن کرونا در محلات شهر مشهد با استفاده از Ahp و منطق فازی

مقدمه: گسترش جهانی ویروس کرونا در سال 2019 و آمار بالای مرگ و میر طی این بیماری مبیّن تصمیم گیری و یافتن راه حلی برای کنترل و جلوگیری از شیوع آن می باشد. یکی از موثرترین راه‌ها برای پیشگیری و مقابله، استفاده از واکسن است که باتوجه به عرضه محدود آن، عموما توزیع آن اولویت بندی شده و تخصیص بین افراد صورت می گیرد. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی همبستگی برای دست یابی به هدف اولویت بندی و تخصیص واکسن کرونا در محلات شهر مشهد از gis، ابزار ahp و منطق فازی استفاده شده است و اولویت بندی محلات در چهار سناریو، شامل سناریو ahp، سناریو دستورالعمل who، سناریو دستورالعمل وزارت بهداشت و درمان ایران و سناریو خرد جمعی بومی سازی شده تحلیل گردید.یافته‌ها: خروجی اولویت بندی محلات حاصل از چهار سناریو مذکور در 5 کلاس مشخص گردیده است. در سناریو ahp، کم ترین درصد(8.89) و در سناریو خرد جمعی بومی سازی شده بیشترین درصد(42.22) به محلات دارای اولویت 1 اختصاص یافت. از نظر پراکندگی مکانی تنها در سناریو نخست نظم مشخصی مشاهده شد. هم چنین در بین نتایج عموما همبستگی بالایی مشاهده نمی‌شود و تنها سناریو وزارت بهداشت و درمان ایران و خرد جمعی بومی سازی شده دارای هم بستگی 0.82 است.نتیجه گیری: با توجه به کمبود واکسن، تخصیص مکانی براساس دستورالعمل‌های ارائه شده به عنوان یک روش‌ مطمئن که می‌تواند معیارهای اساسی تخصیص منابع محدود درمانی را برآورده سازد، در این تحقیق به اجرا درآمد و 180 محله شهر مشهد در سناریوهای مختلف دارای اولویت‌های مشخص شدند که می‌تواند به تصمیم‌گیران حوزه سلامت کمک نماید.

Prioritization and Allocation Model of COVID-19 Vaccine in Neighborhoods of Mashhad Using AHP and Fuzzy Logic

Introduction: The global outbreak of the COVID19 in 2019, and the high mortality rate of the disease call for decisionmaking and finding a solution to control its spread. One of the most effective ways is to use the COVID19 vaccine. Due to the limited supply of corona vaccines, the distribution of this vaccine is generally prioritized and allocated among individuals.Methods: In this descriptive correlational study, GIS, AHP tools, and fuzzy logic were used to achieve the goal of prioritizing and allocating corona vaccine to the neighborhoods in Mashhad. Neighborhoods #39; prioritization was analyzed in four scenarios including: AHP, WHO guideline, guideline of the Ministry of Health and Medical Education of Iran, and localized collective wisdom.Results: The output of neighborhood prioritization of the four mentioned scenarios has been specified in five classes. In the AHP scenario, the lowest percentage (8.89%), and in the localized collective wisdom , the highest percentage (42.22%) was allocated to the neighborhoods with the first priority. Regarding spatial distribution, only in the first scenario, some kind of order was observed. Furthermore, there is generally no high correlation between the results , and only the scenario of the Ministry of Health and Medical Education and the localized collective wisdom presented a correlation of 0.82.Conclusion: Considering the COVID19 vaccine shortage, spatial allocation based on the presented guidelines is a reliable method which can meet the basic criteria for allocating the limited treatment resources, and 180 neighborhoods throughout Mashhad were identified and prioritized with different scenarios which can assist the decisionmakers.