ارزیابی ریسک اکولوژیک فلزات سنگین در خاک سطحی پیرامون صنایع اصلی در شهرستان اردکان

مقدمه: امروزه با گسترش روزافزون صنایع، آلودگی های ناشی از آن توجه مجامع علمی و زیست محیطی را به خود جلب نموده است. تحقیق حاضر به منظور مطالعه غلظت و پراکنش فلزات سنگین در خاک سطحی منطقه ای صنعتی در شهرستان اردکان انجام شد.روش بررسی: بدین منظور در منطقه ای به وسعت 20000 هکتار نمونه برداری از خاک سطحی (عمق صفر تا پنج سانتی متری) در قالب 5 ترانسکت خطی انجام شد. در مجموع در 45 نمونه خاک غلظت آرسنیک، کادمیوم، کروم، نیکل، مولیبدن، سرب، وانادیوم و روی به روش icpoes اندازه گیری گردید. سپس شاخص های فاکتور آلودگی ( )، ریسک بالقوه اکولوژیکی ( ) و خطر بالقوه اکولوژیکی کل (ri) محاسبه شد. همچنین از همبستگی پیرسون برای بررسی رابطه بین فلزات سنگین مختلف با یکدیگر استفاده شد.یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد میانگین غلظت فلزات مورد بررسی معادل 85/9، 31/0، 33/35، 001/1، 28/43، 51/ 18، 8/44، 3/78 به ترتیب برای عناصر as، cd، cr، mo، ni، pb، v و zn میلی گرم بر کیلوگرم در خاک منطقه است. غلظت تمام عناصر مورد بررسی به جز مولیبدن و نیکل، در پایین دست و نزدیکی صنایع فولاد، گندله و کاشی و سرامیک در بالاترین مقدار اندازه گیری شده بود. eriعناصر و ri نیز در پایین دست صنایع افزایش چشمگیری نشان داد. قوی ترین میزان همبستگی میان غلظت جفت عناصر crni، cdzn و ascr وجود داشت که بیانگر منشاء انتشار مشابه برای فلزات مذکور می باشد.نتیجه گیری: گرچه ریسک اکولوژیک کل منطقه مورد بررسی در کلاسه ریسک کم ارزیابی شد، اما نتایج تحقیق حاضر بیانگر ضروریت اقدامات پیشگیرانه نظیر گیاه پالایی در پایین دست صنایع این منطقه است.