کاربرد تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده در پیشگویی وابستگی به نیکوتین در زنان مصرف‌کننده قلیان شهر بوشهر سال 93-1392

مقدمه: امروزه اپیدمی جهانی تنباکو منجر به مرگ میلیون ها نفر در سال می شود. مطالعه حاضر جهت شناسایی عوامل پیشگویی کننده وابستگی به نیکوتین در زنان مصرف کننده قلیان در شهر بوشهر طراحی شده است.روش بررسی: پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی (crosssectional) می باشد که در آن تعداد 430 زن مصرف کننده قلیان ساکن شهر بوشهر مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور طراحی پرسشنامه محقق ساخته با تعداد 20 نفر از زنان قلیانی مصاحبه ساختارمند انجام و سپس پرسشنامه طراحی گردید. جمع آوری داده ها به روش نمونه گیری در دسترس و گلوله برفی بود. پس از جمع آوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل داده ها توسط نرم افزار آماری spss و با استفاده از آزمون های آماری مناسب انجام شد.یافته ها: در این مطالعه میانگین سنی نمونه ها 13.57 ± 36.73 سال بود. میانگین و انحراف معیار نمره کلی رفتار وابستگی به نیکوتین 12.63 ± 40.71 بود. بالاترین نمره، مربوط به رفتار وابستگی به نیکوتین و کمترین نمره در سازه کنترل رفتاری درک شده بدست آمد. کلیه سازه ها بجز نگرش ابزاری و هنجار ذهنی، تبیین کننده رفتار وابستگی به قلیان بوده و از این بین خودکارآمدی بیشترین و نگرش احساسی کمترین تبیین کنندگی را داشتند (ضریب تبیین 30%).نتیجه گیری: با توجه به وضعیت نامطلوب رفتار وابستگی به نیکوتین در زنان مصرف کننده قلیان، برنامه های مداخلاتی جهت ارتقاء خودکارآمدی افراد در کاهش این رفتار، کاهش احساسات مطلوب نسبت به قلیان و رفع هنجار توصیفی توصیه می گردد.

An Application of Planned Behavior Theory in Predicting Nicotine Dependence among Water pipe Consumer Women in Bushehr City in 2013-14

AbstractIntroduction: Today, water pipe smoking is widespread in the world that can lead to death of million individuals. This study aimed to determine the predictors of nicotine dependence among women water pipe consumers in Bushehr in 20132014.Methods: In this crosssectional (descriptive and analytical) study, 430 women water pipe smokers were selected via simple sampling and snowball methods. A structured interview was conducted on 20 women water pipe consumers in order to design a researchermade questionnaire via appropriate statistical tests. The collected data were analyzed using SPSS statistical software.Results: The overall mean and standard deviation scores for nicotine dependence were 36.73 ±13.57 and 40.71 ±12.63, respectively. The highest and the lowest score were related to nicotine dependence and perceived behavioral control, respectively. All constructs explained water pipe dependence behavior except instrumental attitude and subjective norm. In fact, selfefficacy and affective attitude were introduced as the strongest and the weakest predictors respectively.Conclusion: Regarding unfavorable status of nicotine dependence behavior among water pipe consumer women, intervention programs are recommended in order to enhance the selfefficacy in decreasing this behavior, decrease appropriate affection to water pipe and decrease descriptive norm among these women.