توافق‌نامه بازخرید (ریپو) در بازار بین‌بانکی اسلامی

بازار بین‌بانکی، فرعی اساسی از بازار پول است که محل عرضه و تقاضای وجوه اضافه بانک‌ها و موسسه‌های مالی برای یکدیگر است. در این بازار که به‌طورمعمول ابزارها با هدف تامین مالی کوتاه‌مدت بانک‌ها جهت مدیریت نقدینگی استفاده می‌شوند، ابزار توافق‌نامه بازخرید (ریپو) اهمیت بالایی دارد. در ایران، دستورالعمل اجرایی تشکیل بازار بین‌بانکی ریالی در سال 1383 از سوی بانک مرکزی ابلاغ شد و این بازار از سال 1387 فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. از آنجا که ابزارهای این بازار محدود بوده، حجم قراردادها در این بازار پایین است. در این نوشتار با هدف معرفی ابزاری جدید برای این بازار به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که آیا توافق‌نامه بازخرید (ریپو) به عنوان ابزار پولی می‌تواند با توجه به فقه امامیه و قانون بانکداری بدون ربا در بازار بین‌بانکی ایران استفاده شود؟ پژوهش پیش ‌رو از نوع پژوهش‌های کیفی است و با استفاده از روش مطالعه‌های تلفیقی فقهی ـ مالی و با استفاده از نظر نخبگان و تطبیق جز به‌جز به بررسی توافق‌نامه بازخرید با ارکان عمومی صحت قراردادها در فقه امامیه می‌پردازد. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که توافق‌نامه بازخرید رایج با اصلاح‌هایی در موضوع و شرط‌های قرارداد و تحت عنوان توافق‌نامه بازخرید اسلامی می‌تواند در بازار بین‌بانکی اسلامی استفاده شود.