چالش‌های مفهومی ربا، بهره و بهره تعادلی (شیوه برخورد قرآن کریم با مفاسد اقتصادی)

یکی از معضلات، عدم رهایی اقتصاد به‌ویژه نظام بانکی از مسیله ربا، عدم اتفاق‌نظر اندیشه‌وران در ماهیت، فلسفه حرمت، آثار و روش‌های مقابله با ربا است. با توجه به گستره مصداق‌های ربا، ضرورت دارد رویکرد اصلی مناقشه‌ها به مصداق‌های مهم‌تر آن معطوف شودد و عملی‌ترین روش‌ها برای مبارزه با آن ارایه شود. تاکید بر اطلاق حرمت ربا، عالمان را از طرح برنامه‌ای روشمند برای طبقه‌بندی مفاسد و انواع ربا و ارایه روش گام‌به‌گام مبارزه با آن باز داشته است.براساس آموزه‌های حکمتی اسلام، حرمت ربا شاخصی برای بازداشتن از فعالیت‌های غیرمولد و فعالیت‌های مخالف فطرت است. حرمت ربا شاخصی برای افزایش کوشش، تخصیص بهینه سرمایه به سوی فعالیت‌های مفید و مولد و ارتقای سطح بهره‌وری است. حذف کامل و واقعی ربا جز با فراهم‌ساختن زمینه‌های مناسب کسب‌وکار و به‌طور تدریجی ممکن نیست. مجموعه مفاسد اقتصادی از جمله انواع ربا باید رتبه‌بندی شده و به‌تدریج با آنها مبارزه شود.مقاله پیش‌رو که به روش تحلیلی توصیفی روی مدارک نقلی و عقلی تحریم ربا پژوهش کرده، افزون بر تبیین مفاهیم ربا، بهره و بهره تعادلی به این نتیجه می‌رسد که روش برخورد قرآن کریم در حذف ربا از فعالیت‌های اقتصادی، قابل تعمیم به دیگر مفاسد اقتصادی است و حکم، اثر و سرنوشت آنان را نیز روشن می‌سازد.