جایگاه قرض‌الحسنه در نظام بانکی ایران

قرض‌الحسنه از روش‌های تامین مالی مورد تاکید اسلام به‌ویژه در برآوردن نیازهای ضرور مسلمانان است. با تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا، قرض‌الحسنه به‌صورت یکی از روش‌های جذب و تخصیص منابع، مورد استفاده نظام بانکی کشور قرار گرفت. امروزه بعد از گذشت بیش از بیست سال از اجرای قانون پیش‌گفته فرصت مناسبی است که عملکرد عقد قرض‌الحسنه را در نظام بانکی کشور بررسی کرده، و نقاط قوت و ضعف شبکه بانکی را در اجرای آن بهتر بشناسیم.طی دوره مورد بررسی سهم سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز از کلّ سپرده‌ها از 25 درصد به‌تدریج کاهش یافته و طی چند سال اخیر در حدود 10 درصد ثابت مانده است که علت آن را می‌توان به‌طور عمده در کاهش ارزش مداوم سپرده‌های بانکی در اثر تورم و تمایل مردم به سپرده‌گذاری در حساب‌های سرمایه‌گذاری مدّت‌دار جهت کسب سود جویا شد. از سویی سهم تسهیلات قرض‌الحسنه از کلّ تسهیلات پرداختی نظام بانکی به‌طور میانگین 6 درصد بوده است. به‌عبارت روشن‌تر، نظام بانکی کشور طی سال‌های مورد بررسی با احتساب ذخایر قانونی به‌طور میانگین حدود 60 درصد سپرده‌های قرض‌الحسنه را صرف پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه‌ کرده است.یکی دیگر از علل کاهش سهم سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز در نظام بانکی، رونق‌گرفتن صندوق‌های قرض‌الحسنه ارزیابی می‌شود؛ به‌طوری که این صندوق‌ها موفق شده‌اند معادل 60 درصد ارزش سپرده‌های قرض‌الحسنه در نظام بانکی را طی این سال‌ها تجهیز کنند.