مهندسی مالی اسناد خزانه اسلامی

در ادبیات مالی، اسناد خزانه اوراق بهاداری هستند که گواه تعهد ناشر (به‌طور عموم دولت‌ها) به بازپرداخت مبلغ اسمی آنها در آینده است. این اوراق به پشتوانه تعهد و اعتبار کامل خزانه‌داری کل منتشر می‌شوند و کوپن بهره ندارند. اسناد خزانه از ابزارهای مالی دارای ماهیت بدهی هستند. هدف اصلی این ابزار، تامین کسری بوجه دولت‌ها است؛ اما کارکرد‌های متعدد دیگری مانند سنجه نرخ بهره (سود) بدون ریسک و نیز ابزاری موثر برای بانک مرکزی در اجرای سیاست پولی هستند، مدل رایج اسناد خزانه گرچه به‌صورت تنزیلی معامله می‌شوند، ماهیت ربوی داشته قابل استفاده در کشورهای اسلامی نیست؛ اما مطالعه‌های جدید نشان می‌دهد می‌توان با استفاده از ظرفیت‌های عقدهای اسلامی اسناد خزانه اسلامی طراحی کرد.تحقیق پیش‌رو با هدف طراحی مدل‌های عملیاتی اسناد خزانه اسلامی متناسب با نیازهای واقعی دولت در مواقع کسری بودجه صورت گرفته است. در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی تحقیق شده، ابتدا با توجه به دو بُعد «ماهیت» و «زمان» به دسته‌بندی انواع نیازهای مالی دولت به هنگام رویارویی با کسری بودجه اقدام شده، سرانجام به طراحی سه مدل مالی عملیاتی اسناد خزانه مطابق با بازه‌های زمانی گوناگون و نیز ماهیت کسری بودجه جهت خرید کالا، خرید خدمات و تامین وجوه نقد، مبادرت شده است.