معیارهای فقهی اسراف

ماده «سرّف» و مشتقات آن در لغت به معانی گوناگون آمده است. این واژه مشترک معنوی است و تمام معانی آن به «تجاوز از حد» بر می‌گردد. اسراف فقهی نسبت به لغوی قلمرو محدودتری دارد و شامل هر گونه زیاده‌روی نمی‌شود. محقق نراقی? به دو قسم از اسراف اتلافی و هزینه‌ای یا تخصیصی اشاره می‌کند. اسراف اتلافی به این معناست که کالا بدون علت موجّه و بدون استفاده اتلاف شود. انفاق مال به مقداری که انفاق‌کننده محتاج شود از مصداق‌های اسراف تخصیصی است. در این نوع اسراف مال تلف نشده؛ بلکه مالکیت آن به‌گونه‌ای به دیگری منتقل شده که از نظر شرعی اسراف شمرده می‌شود. روایت‌ها، اسراف و تبذیر را جزو گناهان کبیره شمرده‌اند.با بهره‌گیری از آیه‌ها و روایت‌ها می‌توان اتلاف و تضییع، مصرف بالاتر از سطح زندگی عمومی، مصرف فراتر از توان مالی یا شان، بخشش بیش از حد، صرف مال در معصیت و عدم رعایت اولویت در به‌کارگیری سرمایه‌های شخصی و ملی را به‌عنوان معیار برای شناسایی اسراف استفاده کرد.