نقدی بر تعریف علم اقتصاد از منظر مبانی اسلامی

تاکنون تعریف‌های گوناگونی از علم اقتصاد ارایه شده است. مقاله پیش‌رو در پی تحلیل و نقد این تعریف‌ها براساس مبانی اسلامی و ارایه تعریفی مناسب با این مبانی برای علم اقتصاد است. به این ‌منظور تعریف‌های موجود به دو دسته «تعریف به موضوع» و «تعریف به کارکرد» افراز می‌شود. در نقد دسته نخست، مشخص می‌شود که اندیشه‌وران علم اقتصاد در تعریف این علم از دو امر غفلت می‌کنند که ناشی از نگاه تک‌رشته‌ای به اقتصاد است: ابعاد غیراقتصادی رفتارهای متعلق به اموال و ابعاد اقتصادی رفتارهایی که متعلق آنها اموال نیست. در نقد دسته دوم، برخلاف ادعای موجود در علم اقتصاد مبنی بر محدودیت منابع و نامحدودبودن نیاز انسان ناشی از فلسفه فایده‌گرایی، نشان داده می‌شود که منابع این جهان برای نیازهای انسان کافی بوده و مشکل ظلم‌‌کردن برخی انسان‌ها به انسان‌های دیگر و کفران نعمت است. سرانجام تعریف مطلوب از اقتصاد ارایه می‌شود که عبارت است از: «علم اقتصاد، دانشی است که رفتارهای بشر را به منظور کشف راه‌های توزیع عادلانه ثروت‌ها و درآمدها و کشف راه‌های استفاده از منابع در جهت تامین نیازهای واقعی بشر، مورد مطالعه قرار می‌دهد».روش تحقیق در تبیین مطالب درباره علم اقتصاد مرسوم روش تحلیل متون اقتصادی و در تبیین مطالب اسلامی استناد به آیه‌ها و روایت‌ها است و نقد به روش تحلیل عقلی انجام خواهد شد.