شروط غیرمنصفانه در قراردادهای بانکی و تعارض آن با اهداف نظام بانکداری بدون ربا

شروط غیرمنصفانه یکی از مسائل قابل بحث در زمینه شروط ضمن عقد است که تعادل قراردادی را برهم می‌زند. در دنیای امروز نیز گسترش قراردادهایی که در آنها یکی از طرفین به دلیل برخورداربودن از موضع برتری، شروطی را در قرارداد بگنجاند که نسبت به ‌طرف مقابل قرارداد، غیرمنصفانه است، روزافزون می‌باشد. در این میان، بانک‌ها با توجه به منابع مالی که در اختیار دارند، عمدتاً شروطی را در قراردادها و در مقابل مشتریان می‌گنجانند که در ظاهر از اصل صحت تبعیت کرده و بر اساس اصول قراردادی صحیح منعقد شده‌اند، اما در باطن به نوعی شروط تحمیلی قلمداد شده و مشتری بر اساس نیاز اقتصادی که دارد، از روی ناچاری به این شروط غیرمنصفانه تن می‌دهد. این در حالی است که مسئله یادشده با اهداف نظام بانکداری بدون ربا که مبتنی بر استقرار نظام پولی اعتباری بر اساس حق و عدل و در راستای تنظیم گردش صحیح پول و اعتبار و در جهت سلامت و رشد اقتصاد کشور است، منافات دارد. نتیجه نهایی قبول این شروط از سوی طرفین قراردادها، خدشه‌دارشدن اصل عدالت و ایجاد بی‌اعتمادی میان بانک و مشتریان و فعالان اقتصادی و در نهایت، فساد در عرصه نظام پولی و بانکی خواهد بود. با توجه به اهمیت این مسئله، در مقاله حاضر، ضمن بررسی مفهوم و مبانی شروط غیرمنصفانه به بررسی مصادیق این شروط در قراردادهای بانکی پرداخته و راهکارهایی جهت اصلاح و برون‌رفت از وضعیت حاضر قراردادهای بانکی ارائه می‌شود.

unfair terms in banking contracts and their conflict with the goals of the interest-free banking system

unfair terms are one of the most debatable issues in terms of contract terms that upset the contractual balance, and in today’s world, the expansion of contracts in which one of the parties, due to its superior position, includes conditions in the contract that the other party the contract is fair, it is increasing. in the meantime, banks, due to the financial resources at their disposal, mainly include conditions in contracts with customers that seemingly follow the principle of correctness and are concluded based on correct contractual principles, but inwardly are considered as a kind of imposed conditions. the customer, based on his economic needs, will inevitably accept these unfair conditions. money and credit are in conflict with the health and growth of the country’s economy. the end result of the acceptance of these conditions by the parties to the contracts will be the violation of the principle of justice and the creation of mistrust between the bank and its customers and economic actors, and finally, corruption in the monetary and banking system. given the importance of this issue, in this article, while examining the concept and principles of unfair terms, we will examine the examples of these terms in banking contracts and provide solutions to improve and exit the current situation of banking contracts.