تعامل دوسویه فرد و نهاد از منظر قرآن کریم و تبیین آن مبتنی بر حکمت اسلامی

سوال از وجود و چگونگی رابطه میان فرد و نهاد و نحوه تاثیرگذاری هر یک در دیگری از پرسش‌های مهمی است که مرتبط با مبانی انسان‌شناختی و جامعه‌شناختی اقتصاد می‌باشد. اهمیت آن تا بدان جاست که می‌توان نحوه پاسخ به این پرسش را نقطه افتراق مکتب نهادگرایی قدیم از نهادگرایی جدید و اقتصاد نئوکلاسیک دانست. در این مقاله سعی بر آن است تا بدواً از منظر قرآن به این پرسش که «آیا رابطه میان فرد و نهاد رابطه‌ای تک سویه است یا رابطه‌ای تعاملی و دو سویه؟» پاسخ داده شود و در ادامه با روش توصیفیتحلیلی نحوه ارتباط میان فرد و نهاد مبتنی بر توالی خطی ذکر شده برای انتخاب در حکمت اسلامی تبیین گردد. دستاورد این پژوهش آن است که اولا؛ً از منظر قرآن رابطه میان فرد و نهادهای اجتماعی یک رابطه دو سویه بوده و در کنار تاثیرگذاری افراد بر شکل‌گیری و ایجاد تحول در نهادهای اجتماعی، نهادها نیز بر ارزش‌ها و ترجیحات ذهنی کنش‌گران تاثیر دارند. ثانیاً؛ افعال انسان متشکل از سه لایه‌ بینشی، گرایشی و کنشی است که هر یک از این لایه‌ها، مراحل مختلفی را شامل می‌شوند. تقریباً در تمامی مراحل پیشینی یک انتخاب، بجز ساحت اراده، تعامل دو سویه میان فرد و اجتماع در جریان بوده و بر هم تاثیر می‌گذارند.

Interaction of individuals and institution from the perspective of the Quran and its explanation based on Islamic wisdom

Question of existence and how the relationship between person and institution and how each influences the other is an important question which is related to the anthropological and sociological foundations of economics. It’s so important that the way to answer this question can be considered the distinguishing point of the old institutionalism from new institutionalism and neoclassical economics. In this article, we first tried to answer from the perspective of the Qur'an to the question of is the relationship between the individual and the institution is a monorelativistic or interactive and twosided interrelationship and in the following, by means of a descriptiveanalytical method, the relationship between the individual and the institution based on the mentioned linear sequences is explained for choice in Islamic philosophy. The result of this research is that, firstly, from the perspective of the Quran, the relationship between the individual and the social institutions is a twoside relationship and in addition to influencing individuals to form and transform social institutions, institutions also affect the values and mental preferences of the actors. Secondly, the human choices consist of three layers of insight, orientation and action, each of which includes different stages.  In Almost all priori stages of a choice, except the stage of determination, there is a twoway interaction between the individual and the community that is affecting each other.