سهم‌بری ابزار تولید از محصول؛ رویکردی فقهی‌-اقتصادی: با تاکید بر اندیشه‌های شهید صدر

در طول فرآیند تولید، عوامل مختلف انسانی و غیر انسانی دخالت داشته و بدون وجود آنها، شکل‌گیری و به ثمر نشستن تلاش هایی که در این راستا انجام می گیرد، ممکن نخواهد بود؛ اما مسئله قابل توجّهی که در این زمینه وجود دارد، میزان اختصاص سود عملیات تولید به هر یک از این عوامل است. در آثار فقهای مذهب تشیع و همچنین در لسان اصحاب اقتصاد، نظرات متفاوت و یا متناقضی در مورد مشارکت یا عدم مشارکت ابزار تولید در سود محصول یافت می گردد که هرکدام از آن آراء، مستند به ادله‌ای قابل‌تامل می باشند. بعضی فقها و متفکرین مانند شهید صدر و امام موسی صدر سهم ابزار تولید را تنها در اجاره‌بها می دانند. در مقابل عده‌ای دیگر، قائل به مشارکت ابزار تولید در سود محصول نیز می باشندو سهم ابزار تولید را در محصول تولیدشده می‌دانند. این مقاله به دنبال پاسخگویی به این سوال با تکیه بر آراء فقها به ویژه شهید صدر  است که بیش از سایرین از منظر فقهی به این مسئله پرداخته و نشان می‌دهد که می‌توان برای ابزار تولید، علاوه بر اجاره آنها، سهمی از سود محصول را در نظر گرفت.

The economicaljurisprudential survey of share of production tools from the product: emphasizing the thoughts of martyr Sadr

During the production process, various human and inhuman factors are involved, and without them there will be no way to formulate and work out the efforts made in this direction. But there is a significant issue in this regard, the amount of profit allocated to production operations to each of these factors. In the works of the Jurisprudents of the Shi’a religion, as well as in the language of the economy, there are different or contradictory views on the participation or nonparticipation of the means of production in the profit of the product, each of which are documented in considerations. Some people think that the share of the means of production is only rented, in contrast to others, in addition to rent, they also consider the participation of the means of production in the profit of the product. This article seeks to answer this question by relying on the opinions of the jurists, in particular the martyr Sadr (RA), who deals more with the jurisprudential aspect than others, and shows that it can be used for the means of production, in addition to renting The cost was considered as a share of the product’s profit.