بررسی ارتباط متقابل بین عقود مشارکتی، قرض‌الحسنه و سرمایه اجتماعی در ایران

در این تحقیق تعامل و رابطه علّی موجود بین عقود مشارکتی و عقد قرض‌الحسنه از یک‌سو و سرمایه اجتماعی از سوی دیگر با استفاده از رویکرد علیت تودا-یاماتو و با بهره‌گیری از داده‌های آماری سال‌های 1363 تا 1396 آزمون و تحلیل شده است. نتایج آزمون علیت تودایاماتو گویای آن است که با وجود آنکه بین کل تسهیلات اعطایی در قالب عقود اسلامی و سرمایه اجتماعی رابطه علّی دوسویه‌ای وجود دارد، بین عقود مشارکتی و سپرده‌های قرض‌الحسنه از یک‌سو و سرمایه اجتماعی از سوی دیگر یک رابطه علّی یک‌سویه برقرار است؛ به عبارت روشن‌تر، طی دوره مورد مطالعه، تغییر سرمایه اجتماعی از طریق متاثرساختن فضای اعتماد و اطمینان، تغییر شبکه‌های اطلاعاتی، تغییر عدم تقارن اطلاعاتی و ریسک مربوط به سپرده‌های عقود مشارکتی و قرض‌الحسنه، بر شرایط توسعه این عقود اثر گذاشته است؛ اما برایند تاثیرات این عقود بر توزیع درآمد، فقر، تورم، امنیت اقتصادی و سرمایه انسانی به‌گونه‌ای نبوده است که زمینه‌ساز تغییرات معنی‌دار سرمایه اجتماعی در کشور از طریق مکانیسم‌های مذکور گردد. برآورد روابط بلندمدت بین متغیرها در چارچوب تحلیل همگرایی نیز حاکی از اثر مثبت و معنی‌دار سرمایه اجتماعی بر عقود مشارکتی و سپرده‌های قرض‌الحسنه است.

The Analysis of Interaction between Collaborative and Qarz Alhasanah Contracts and Social Capital in Iran

In this research, the interaction and the causal relationship between Collaborative and Qarz Alhasanah Contracts on one hand and social capital on the other hand, have been tested and analyzed using the TodaYamato causality approach and the statistical data of years 1984 to 2016. The empirical findings of this research indicate that there is a oneway causal relationship between Collaborative and Qarz Alhasanah Contracts on one hand and social capital on the other hand. In other words, during the study period, the change in social capital has affected the conditions of the development of the contracts by influencing the trust and confidence environment, changing the information networks, changing the information asymmetry and the risk associated with the deposits of Islamic banking contracts. But the effects outcome of these contracts on income distribution, poverty, inflation, economic security and human capital have not been such as to trigger significant changes in social capital in the country through the mechanisms mentioned.