اخلاق اقتصادی از منظر قرآن کریم با تکیه بر راهبرد‌های روان‌شناختی

هر دین آسمانی یک‌سخن جهانی دارد. سخن جهانی اسلام، اخلاق است که مبنای همه فعالیت‌های فردی و اجتماعی به شمار می‌آید. در عرصه اقتصاد رقابت آن‌قدر جدی است که گاه برخی برای ربودن گوی سبقت، حاضرند حریم اخلاق را بشکنند تا به هر قیمتی سود لازم را به دست آورند. در مکتب اقتصادی اسلام لازم است اخلاق اقتصادی در رقابت‌های اقتصادی رعایت شود و فضایلی چون اتقان در کار، انصاف، عدالت و قسط مورد توجّه قرار گیرد و از رذایلی مانند: کم‌فروشی، رباخواری، احتکار، اسراف و تبذیر پرهیز گردد. هدف این پژوهش ارائه راهبردهای روان‌شناختی قرآن برای رشد اخلاق اقتصادی است. روش این پژوهش با رویکرد کیفی و تحلیل محتواست و در آن از فن تحلیل محتوای مضمونی بر مبنای واحد جملات استفاده ‌شده است. جامعه آماری این پژوهش، کل قرآن و حجم نمونه، 95 آیه از آیات قرآن است. روش نمونه‌گیری هدفمند بوده و با هدف انتخاب آیات اقتصادی که اشارات اخلاقی و روان‌شناختی دارند، انجام‌گرفته است. در این پژوهش راهبردهای شناختی، دیداری، شنیداری، گفتاری و کرداری قرآن برای رشد اخلاق اقتصادی با ابزار جدول تحلیل محتوای کمّی و کیفی ارائه  و آنگاه نمایه مدل مفهومی آن نیز طراحی شده است.

Economic ethics from the perspective of the Holy Quran, relying on psychological strategies

Every heavenly religion has a universal discourse. The universal word of Islam is morality, which is the basis of all individual and social activities In the field of economics, competition is so serious that sometimes some are willing to violate morality in order to obtain profits. In the school of economics of Islam, it is necessary to observe economic ethics in economic competitions and to pay attention to virtues such as job security, fairness, justice and installment, and to avoid vices such as underselling, usury, hoarding, extravagance and waste. The aim of this study is to present the psychological strategies of the Qur’an for the growth of economic ethics. The method of this research is with qualitative approach and content analysis and it uses the content analysis technique based on the sentence unit. he statistical population of this research is the total Quran and the sample size is 95 verses of Quranic verses. The sampling method is purposeful and is done with the aim of selecting economic verses that have moral and psychological references. In this study, the cognitive, visual, auditory, auditory, speech and behavioral strategies of the Qur’an for the growth of economic ethics are presented with the tool of quantitative and qualitative content analysis table, and then the index of its conceptual model is designed psychological aspect. The purpose of this study is to present the psychological strategies of the Qur’an for the development of economic ethics. The method of this research is qualitative and quantitative and content analysis approach and the content analysis technique is used based on sentence unit. The statistical population of this study is 6236 verses of the Quran and the sample size is 95 verses of the Quran. The sampling method was purposive and aimed at selecting the economic verses of the Qur’an with ethical and psychological references. In this study, the cognitive, auditory, auditory, verbal, and behavioral strategies of the Qur’an for the growth of economic ethics are presented using quantitative and qualitative content analysis table tools, then its conceptual model index is also designed.