ارائه شاخص ترکیبی ارزیابی بانکداری ‌اسلامی: مطالعه موردی بانک‌های ایران

بعد از انقلاب اسلامیتحقق بانکداری اسلامی در سیستم بانکی کشور یکی از موضوعات مهم در حوزه بانکی کشور بوده است. اهداف بانکداری اسلامی را می‌توان به دو بخش یکی رعایت موازین فقهی اسلام و دیگری دستیابی به اهداف نظام اقتصاد اسلامی تقسیم‌بندی‌ کرد. هدف این تحقیق اولاً، طراحی شاخص‌های بانکداری اسلامی؛ ثانیاً، بررسی میزان تحقق آنها در نظام‌ بانکی‌ ایران است. این پژوهش که یک مطالعه کاربردی و پیمایشی است، به منظور ارائه چارچوبی برای وزن دهی و رتبه‌بندی مصادیق بانکداری اسلامی در نظام ‌بانکی ‌کشور انجام شده است‌ و از طریق ‌طراحی دو نوع ‌پرسشنامه و استفاده ‌از روش ‌تحلیل ‎‌سلسله ‌مراتبی ‌به دنبال پاسخ به میزان تحقق بانکداری اسلامی در نظام بانکی کشور بوده است. پرسشنامه اول که از نوع مقایسات ‌زوجی است، جهت وزن دهی معیارهای بانکداری اسلامی، در بین نخبگان، پژوهشگران و فعالان عرصه بانکداری کشور توزیع شده است و پرسشنامه ‌دوم نیز جهت بررسی عملکرد بانک‌های ‌دولتی، نیمه‌دولتی و خصوصی ‌از منظر شاخص‌های ‌بانکداری ‌اسلامی، در بین ‌مدیران ‌و کارکنان ‌بانک‌هایی‌که ‌به ‌روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی، انتخاب شده‌اند، توزیع شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که بانک‌های دولتی، نیمه‌دولتی ‌و خصوصی به لحاظ اجرای شاخص‌های بانکداری اسلامی به ترتیب در رتبه اول تا سوم قرار دارند. درمجموع بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، عملکرد نظام بانکی کشور در اجرای بانکداری اسلامی چندان مناسب و قابل قبول نبوده که در این مقاله راهکارهایی برای بهبود آن نیز ارائه شده است.