آسیب‌شناسی سپرده‌های قرض‌الحسنه در نظام بانکداری بدون ربای ایران

تحقق کامل بانکداری اسلامی، غایت مطلوب نظام بانکی ایران است که برکات اقتصادی و اجتماعی فراوانی خواهد داشت. این مهم تنها با تشخیص صحیح معضلات حال و آینده و تصمیم‏گیری هوشمندانه جهت رفع آنها محقق می‏شود. در این راستا آسیب‌شناسی  قرض‌الحسنه یکی از مسائل قابل تامل و دارای اولویت محسوب می‏شود. این پژوهش عوامل موثر بر کاهش سپرده های قرض‌الحسنه را به عنوان مسئله اصلی تحقیق، احصا، دسته‏بندی و اولویت‏گذاری می‏کند.  بدین منظور چارچوب تحقیق در سه فاز اصلی شامل مطالعه و مصاحبه و تحلیل عوامل، طراحی شده است. در فاز نخست با بررسی پژوهش‏های این حوزه، عوامل موثر شناسایی و پرسشنامه تحقیق تنظیم شد. در فاز دوم در مصاحبه با خبرگان این دلایل اعتبارسنجی و مهم‌ترین علل کاهش سهم سپرده‏های قرض‏الحسنه احصا گشت. در فاز سوم نتایج به‌دست‌آمده با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل (cross impact analysis) و بر اساس نظر خبرگان تحلیل شد و به این ترتیب عوامل پیشران، سیاستی، خطرپذیر، شاخص‏ها و عوامل بی‌تاثیر تفکیک شدند. بر اساس یافته‌های پژوهش،  خلاهای قانونی، وجود تورم و پایین‌بودن سطح درآمد مردم، علل پیشران کاهش سهم سپرده‏های قرض‏الحسنه و رقابت بانک‏ها برای افزایش سود سپرده‏های سرمایه‎گذاری و نبود اراده جدی برای گسترش قرض‏الحسنه از طرف مدیران بانکی  نیز عوامل سیاستی مربوط به این مسئله می‏باشند.

Pathology of Qard Al Hasan Deposit in Iran usury Free Banking

The realization of Islamic banking is a desirable goal of the Iranian banking system, which will have a lot of economic and social blessings; this will only be achieved by properly identifying the present and future problems and intelligently deciding to eliminate them. In this regard, the pathology of Qard Al Hasan is one of the priority issues. This research studies the factors affecting the reduction of QardalHasan’s deposits as the main issue of research, evaluation, classification and prioritization will be don. To this end, the research framework has been designed in three main phases, including study and interview and factor analysis. In the first phase, investigating the research in this area, identifying the effective factors and setting the questionnaire is don. In the second phase, in an interview with the experts, these reasons were validated and the main reasons for the decline in the share of deposits were borrowed. In the third phase, the results were analyzed using Cross Impact Analysis and based on the experts’ opinion, and thus the proponents, the policy, the risk factors, the indicators and the ineffective factors were segregated. According to research findings, legal vacuum, inflation and low income levels, the reasons for the decline in the share of deposits and the competitiveness of banks to increase the profits of investment deposits and the lack of serious will to extend the loan to the bank managers also Policy factors are related to this issue.