بررسی تغییرات تراکم دوکفه ای های زیر جزر و مدی در مانسون زمستانه در سواحل شمالی دریای مکران (بریس، رمین، پسابندر)

دریای مکران همواره تحت تاثیر جریانات مانسون تابستانه و زمستانه بوده و این پدیده یک عامل تنش زای طبیعی برای گونه های ساکن در بوم سامانه آبی از جمله نرم تنان دوکفه ای به شمار می رود. در بررسی اثر مانسون زمستانه بر تراکم دو کفه ای های زیر جزر و مدی سواحل شمالی مکران، نمونه برداری از رسوبات سه منطقه رمین ، بریس و پسابندر، در مجموع 10 ایستگاه، با در نظر گرفتن دوره های زمانی مانسون زمستانه در1396صورت گرفت. شفافیت، شوری، اسیدیته، دما، مواد آلی و دانه بندی بستر هر ایستگاه جهت بررسی ارتباطشان با تراکم به دست آمد که در میان فاکتورها فقط دما، در دوره مانسون به طور معنی داری کمتر از پس مانسون و پیش مانسون بوده‌است(p<0.05). در این پژوهش 10گونه شناسایی شد که گونه donax scalpellum با 13.37 درصد بیشترین و گونه trisidos tortuosa با 3.98 درصد کمترین فراوانی را داشتند. جمعیّت دوکفه ای ها در پس مانسون، با فراوانی 46.17 درصد(میانگین 23.14±713 فرد بر مترمربع) پیش مانسون، با فراوانی 27 درصد(میانگین25.12 ± 413 فرد بر مترمربع) و دوره مانسون، با فراوانی 26 درصد(میانگین 13.34± 413 فرد بر مترمربع) محاسبه شد. منطقه پسابندر  با میانگین 28.2± 63 فرد بر مترمربع دارای بالاترین میزان تراکم نسبت به مناطق بریس(17.7± 43) و رمین(19.37± 44) بوده‌است و میان ایستگاهها اختلاف معنی داری به‌دست آمد(p<0.05). همبستگی مثبت معنی داری میان سیلت ماسه و دما با تراکم مشاهده شد؛ ولی بین سایر فاکتورهای محیط و مواد آلی با تراکم، رابطه معنی داری مشاهده‌نشد(p>0.05). عوامل مختلفی به عنوان پارامترهای کنترل کنندۀ فراوانی و گسترش اجتماعات دوکفه ای مناطق و ایستگاه های مختلف مطالعاتی در محدوده آب های ساحلی شمالی مکران محسوب ‌می شوند که از جمله ی آنها، می توان فاکتورهای دما، اندازه ذرات رسوب و نوع بستر، مواد آلی و مغذی، مانسون را نام برد که بیشترین تاثیر در تراکم دوکفه ای ها دارند.

the study of changes in density of sub-tidal bivalves in winter monsoon on the northern coast of makoran sea (beris-ramin-pasabandar)

the makoran sea is been influencing by the summer and winter monsoon currents, and this phenomenon is a natural stressor for species inhabiting the aquatic ecosystem, including bivalve molluscs. in the current study, the effect of winter monsoon on the sub-tidal bivalve densities of the northern coast of makoran were evaluated. sampling of sediments were conducted from three regions of ramin (3 stations), beris (3 stations) and pasabandar. physical chemical parameters of transparency, salinity, acidity, temperature, organic matter, and grain size of each station were also obtained to investigate their relationship with density, which among the factors, only temperature, were significantly lower in the monsoon and pre-monsoon periods. in this study, 10 species of bivalves were identified, according to which donax scalpellum with 13.37% had the highest and trisidos tortuosa with 3.98% had the least frequency. the population of bivalves was calculated after monsoon, with a frequency of 46.17% (mean 713 ±23.14 m2), pre-manson, with 27% (mean of 413 ± 25.12 m2) and monsoon, with 26% abundance. (413±13.34 m2). the pasabandar was (including stations 7, 8, 9 and 10), with an average density of 63±28.2 persons / m2 having the highest density in comparison to beris (43±17.7) and ramin (44±19.37). there was a significant difference between the stations. there was no significant positive correlation between silt and sand and temperature with density but no significant relationship between other environmental factors and organic matter with density. in general, it can be said that various factors are considered as parameters controlling the abundance and expansion of bivalve communities of different study areas and stations in the northern coastal waters of makoran, including it is possible to name the factors of temperature, particle size and type of substrate, organic matter and nutrients, monsoon flows that have the most influence on the density of bivalve organisms.