ارزیابی الگوی توزیع مکانی هیدروکربن‌های آروماتیک چند‌حلقه‌ای (pahs) و آلکان-های نرمال بر اساس غلظت و منشا در رسوبات سطحی تالاب شادگان، استان خوزستان

تالاب شادگان به عنوان بزرگترین تالاب ایران همواره در معرض ورود هیدروکربن‌ها از طریق ورودی‌های اصلی تالاب شامل رودخانه جراحی، جزرومدهای خلیج فارس از پایین دست، ته نشست اتمسفری و نشت احتمالی از خطوط انتقال نفت می باشد. با توجه به اهمیت، گستردگی تالاب و تعدد منابع انتشار هیدروکربن‌ها در آن، هدف از این مطالعه پهنه‌بندی هیدروکربن‌ها بر اساس غلظت و منشا آنها با استفاده از روش‌های زمین آماری می باشد. نمونه های رسوب سطحی در عمق 50 سانتیمتری از بستر تالاب در 202 نقطه به روش سیستماتیکتصادفی برداشت شدند. آنالیز هیدروکربن ها با استفاده از دستگاه gc–ms انجام شد. نقشه‌های پهنه بندی غلظت و منشا ترکیباتpah بر اساس غلظت‌کل این ترکیبات و نسبت mp/p و آلکان‌های نرمال به ترتیب بر اساس غلظت کل آلکانهای نرمال و شاخص cpi تهیه شدند. برای تهیه نقشه های توزیع مکانی از روش‌ کریجینگ معمولی استفاده ‌شد. در ابتدا نرمالیته داده ها با استفاده از آزمون کولموگروف اسمیرنوف بررسی شد. به منظور تحلیل ساختار مکانی از واریوگرام استفاده شد. برای ارزیابی دقت تخمین‌گر و بررسی خطای درون‌یابی از روش‌های اعتبار سنجی متقاطع استفاده شد و خطای برآورد با استفاده از شاخص‌ آماری ریشه‌ی میانگین مربعات خطا ((rmse محاسبه شد. برای ترسیم واریوگرام و تهیه نقشه‌های پهنه بندی، از نرم افزارهای gs+ وarc gis استفاده شد. نتایج پهنه بندی بر اساس غلظت و منشا هیدروکربن ها وجود غالبیت منشاء پتروژنیک در رسوبات سطحی سر‌تا‌سر منطقه را نشان می‌دهند. در مطالعه حاضر، 90 درصد منطقه مطالعاتی تحت تاثیر ورودی های نفتی دستخوش آلودگی مزمن می باشد.

Spatial Distribution of Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs) and n-alkanes based on Concentration and Source in Surface Sediments from Shadegan Wetland, Khuzestan Province.

Shadegan wetland as largest wetland in Iran constantly exposed to hydrocarbons entering through the main entrance of the lagoon, including Jarahi river, outbursts of seasonal rivers from upstream, Persian Gulf tides from downstream, atmospheric deposition and possible leaks from oil pipelines. Considering importance and extent of wetland and multiple sources of hydrocarbons, the aim of present study is to identify source and mapping of spatial distribution of polycyclic aromatic hydrocarbon (PAH) and nalkanes using Geostatistics techniques. Sediment samples collected in at 202 stations at the top 5 cm of the sediment according to a systematicrandom sampling design to cover whole wetland. The concentrations and compositions of hydrocarbons were analyzed by GC–MS. The spatial distribution of PAH for concentration and source mapped using total PAHand MP/P (Methylphenanthrene/Phenanthrene) index, respectively. Map of spatial distribution on concentration and Source of nalkanes made based on total nalkanes and CPI index, respectively. The ordinary kriging method applied for Spatial variability and interpolation of data in geostatistical study using GS+ and Arc GIS. Firstly normality of data was determined by using Kolmogorov – Smirnov test and after semivariogram calculation, Spherical, Exponential and Gaussian models were fitted to each of heavy metals. RMSE parameter of CrossValidation was used for model validity. The results of mapping analysis indicated that Shadegan wetland were strongly contaminated by petrogenic hydrocarbon source and 90% of the study area is subjected to chronic pollution of oil contaminants.