بررسی میزان کارایی مراکز جداسازی‌‌‌ (خوابگاه‌های طرح جداسازی دانش آموزان وابسته به والدین معتاد فاقد‌صلاحیت)

اعتیاد به مواد مخدر یکی از معضلات اجتماعی است که عوارض آن به فرد معتاد محدود نمی‌شود؛ بلکه، این عوارض به خانواده و جامعه نیز سرایت می‌کند و خسارات جبران ناپذیری را بر جای می‌گذارد. دامنه این عوارض گاه به انواع جرائم، همچون سوء استفاده از کودکان در خانواده تسری می‌یابد؛ خانواده برای این گروه بی دفاع به جای آن‌که محل امن و آرامی باشد، به محلی برای آموزش خلافکاری، اعتیاد و انواع ناهنجاری‌های رفتاری تبدیل می‌شود. ایجاد خوابگاه‌های طرح جداسازی دانش آموزان از والدین معتاد فاقد صلاحیت در چارچوب توجه به این گروه از کودکان و مشکلات آنان است. پژوهش حاضر مدت‌ها پس از شروع طرح جداسازی خوابگاه‌ها، از کارایی مرکز فوق الذکر ارزیابی به عمل آورده است.هدف اساسی در این پژوهش ارزیابی بررسی این سوال است که آیا اهداف پیش‌بینی شده برای طرح جداسازی دقیقاً محقق شده است. آیا مشمولین طرح، کاملاً طبق شرایط پذیرش و ترخیص می‌شوند. نظارت دقیق بر اجرای طرح اعمال می شود و در بخش دوم سنجش میزان رضایت مددجویان طرح از زندگی در خوابگاه‌های طرح است.همچنین، بررسی میزان مشارکت سازمان‌های عضو در اجرای این طرح و موفقیت ها و عدم موفقیت‌ها، علل آن و پیشنهاد راه‌کارهای بهبود وضع طرح مد نظر بوده است؛ روش پژوهش مورد استفاده در بررسی استنادی و پیمایشی است. جمع آوری اطلاعات در این تحقیق با شیوه فیش برداری، پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده مستقیم و غیر مستقیم بوده است. جامعه آماری پژوهش حاضر نیز شامل دو بخش دانش آموزان پذیرش شده و مسوولان است‌که جمعاً 483 دخترو53 پسر مشمول طرح ( در7 استان کشور) نمونه‌های آماری این مطالعه را شامل‌می‌شود.در این بررسی‌‌ها، به طور اجمالی این نتیجه‌گیری حاصل شد که طرح جداسازی در حال حاضر با مشکلات متعددی روبه‌رو است، آئین‌نامه‌های مربوطه و نحوه همکاری ارگان‌ها در این طرح نارسا و ناکافی است و ضوابط پذیرش و ترخیص نیاز به اصلاح دارد. امکانات فیزیکی و رفاهی مراکز ناکافی است و از همه مهمتر نگهداری دانش‌آموزان به مدت طولانی در خوابگاه‌ها، آنان را با مشکلات عدیده ای مواجه می‌کند. بنابراین، وجود یک سیستم مشاهده و مددکاری قوی به همراه شرایط مناسب ترخیص، از شرایط ضروری ادامه طرح است. علاوه‌بر این، باید به روش‌های جایگزین دیگر نیز اندیشید تا در حد امکان دانش آموز در محیط زندگی طبیعی خود به تحصیل بپردازد و به شیوه‌های دیگر احتمال خطر برای او کاهش یابد.