بررسی ارتباط سبک‌های هویت بر رفتارهای پرخطر در نوجوانان: مطالعه‌ای بر گرایش به مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر

هدف: پژوهش حاضر به بررسی ارتباط سبک‌های هویت با گرایش به سیگار، الکل و مواد مخدر در دوره نوجوانی پرداخت. روش: این مطالعه یک پژوهش مقطعی توصیفی-همبستگی بود که با روش نمونه‌گیری دو مرحله‌ای بر روی 435 دانش‌آموز پسر مقطع متوسطه اول و دوم در شهرستان سیاهکل در سال تحصیلی 1403-1402 انجام شد. داده‌ها با استفاده از پرسش نامه‌های سبک‌های هویت و مقیاس خطرپذیری نوجوانان جمع‌آوری‌ شد و برای تحلیل داده‌ها از روش‌های همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی چندگانه و آزمون z فیشر استفاده‌ شد. یافته‌ها: در اوایل نوجوانی، سبک اطلاعاتی تنها با گرایش به مواد مخدر رابطه منفی معناداری داشت و سبک سردرگم-اجتنابی با سیگار و الکل رابطه مثبت داشت. در اواسط نوجوانی، تنها سبک هنجاری با سیگار رابطه منفی نشان داد و سبک سردرگم-اجتنابی با هر سه مولفه رابطه مثبت معناداری داشت. در اواخر نوجوانی، سبک‌های اطلاعاتی و هنجاری با کاهش گرایش به هر سه ماده و سبک سردرگم-اجتنابی با افزایش گرایش به آن‌ها رابطه معناداری داشتند. همچنین، تحلیل z فیشر نشان داد در مقایسه با اواسط نوجوانی، سبک‌های هویت اطلاعاتی و هنجاری با تمایل معنادار کمتر به مصرف الکل در اواخر نوجوانی همراه بود. نتیجه‌گیری: تفاوت‌های مشاهده ‌شده در رابطه میان سبک‌های هویت و گرایش به اعتیاد در مراحل مختلف نوجوانی می‌تواند مبنای طراحی مداخلات هدفمند و برنامه‌های حمایتی برای کاهش اعتیاد متناسب با هر سبک هویتی و هر مرحله تحولی باشد.

examining the relationship between identity styles and high-risk behaviors in adolescents: a study on the propensity for smoking, alcohol, and drug use

objective: this study investigated the relationship between identity styles and the propensity for smoking, alcohol, and substance use during adolescence. method: this descriptive-correlational, cross-sectional study utilized a two-stage sampling method to recruit 435 male middle and high school students in the city of siahkal during the 2023-2024 academic year. data were collected using the identity styles inventory and the adolescent risk-taking scale. the data were analyzed using pearson’s correlation, multiple linear regression, and fisher’s z-test. results: in early adolescence, the informational style had a significant negative relationship only with substance use, while the diffuse-avoidant style was positively associated with smoking and alcohol use. in middle adolescence, only the normative style showed a negative relationship with smoking, and the diffuse-avoidant style was significantly positively related to all three substances. in late adolescence, the informational and normative styles were significantly associated with a decreased propensity for all three substances, while the diffuse-avoidant style was linked to an increased propensity for them. furthermore, fisher’s z-test revealed that compared to middle adolescence, informational and normative identity styles were associated with a significantly lower tendency to consume alcohol in late adolescence. conclusion: the observed differences in the relationship between identity styles and the propensity for addiction at various stages of adolescence can serve as a foundation for designing targeted interventions and support programs to reduce addiction, tailored to each identity style and developmental stage.