مقایسه اثربخشی روان‌درمانی مبتنی بر روایت درمانی و درمان شناختی رفتاری بر احتمال لغزش بیماران وابسته به مواد افیونی پس از سم‌زدایی

هدف: هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی روان‌درمانی مبتنی بر روایت درمانی و درمان شناختی رفتاری بر احتمال لغزش بیماران وابسته به مواد افیونی پس از سم‌زدایی بود. روش: روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل همه بیماران مراکز دولتی درمان و بازتوانی اعتیاد شهر بجنورد در سال 1401 بود. از این بین، 45 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه کنترل جای دهی شدند. برای جمع‏آوری داده ها از پرسشنامه خطر لغزش استفاده شد. گروه های آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای و هر هفته یک جلسه تحت روان‌درمانی مبتنی بر روایت درمانی و درمان شناختی رفتاری قرار گرفتند، اما گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد و پس از مدت یک ماه دوره پیگیری برای هر گروه به اجرا در آمد. داده‌ها با روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌های مکرر تجزیه‌ و تحلیل شدند. یافته‌ها: نتایج حاکی از اثربخشی هر دو روش روایت درمانی و درمان شناختی رفتاری بر احتمال لغزش بود و هر دو رویکرد موجب کاهش احتمال لغزش بیماران شد. اثربخشی روایت درمانی هم در پس‌آزمون و هم در دوره پیگیری بیشتر از درمان شناختی رفتاری بود. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که در خصوص کاهش احتمال لغزش بیماران وابسته به مواد افیونی، استفاده از روان درمانی مبتنی بر روایت درمانی نسبت به درمان شناختی رفتاری اثربخشی بیشتری دارد و روش مناسب تری است

comparing the effectiveness of psychotherapy based on narrative therapy and cognitive behavioral therapy on the possibility of relapse in opioid-dependent patients after detoxification

objective: the present research aimed to compare the effectiveness of psychotherapy based on narrative therapy and cognitive behavioral therapy on the possibility of relapse in opioid-dependent patients after detoxification. method: the research method was semi-experimental with a pretest-posttest and follow-up design with a control group. the research statistical population included all patients of the public addiction treatment and rehabilitation centers in the city of bojnourd in 2022. among them, 45 people were selected by the convenience sampling and randomly placed in two experimental and control groups. the relapse risk scale was used to collect data. the experimental groups were subjected to psychotherapy based on narrative therapy and cognitive behavioral therapy for eight 90-minute sessions, one session per week, but the control group did not receive any intervention, and after one month, a follow-up period was performed for each group. the data were analyzed by repeated measures analysis of variance. results: the results indicated the effectiveness of both narrative therapy and cognitive behavioral therapy on the possibility of relapse, and both approaches reduced the possibility of relapse in patients. the effectiveness of narrative therapy was greater than cognitive behavioral therapy both in the post-test and in the follow-up period. conclusion: the results of this research show that the use of narrative therapy-based psychotherapy is more effective than cognitive behavioral therapy, and it is a more appropriate method in reducing the possibility of relapse in opioid-dependent patients.