نقد فضای بومی‌سازی‌شده در کتب درسی آموزش زبان‌های خارجی

بر اساس انتقادهایی که از مبانی علم جدید، پیرامون مسایل هویت ملی و هویت اجتماعی در پِی پدیده جهانی‌شدن به‌ویژه در بخش آموزش زبان‌های خارجی و برنامه‌ریزی زبانی در شاخه جامعه‌شناسی زبان، صورت گرفته مفاهیم تازه‌تری همچون «دانش بومی» و «بومی‌سازی» به‌وجود آمده‌اند. در این راستاست که نظام آموزشی می‌تواند نقش بی‌بدیلی در شکل‌دهی به هویت ملی افراد هر جامعه ایفا کند. در این میان کتاب‌های درسی و محتوای آموزشی را باید ابزاری اساسی در انتقال مفاهیم، ارزش‌ها، هنجارها و حتی آموزه‌های فرهنگی و مذهبی در میان افراد جامعه دانست که در شکل‌دادن به شخصیت کودکان و نوجوانان جامعه نقش مهمی دارد. هدف آموزش در عصر حاضر، حفظ و اعتلای هویت و ارزش‌های ملی دانش‌آموزان، ضمن حضور در دهکده جهانی است. بر این اساس، پژوهش حاضر قصد دارد به نقد فضای بومی‌سازی‌شده در کتب درسی آموزش زبان‌انگلیسی و فرانسه بپردازد. پژوهش حاضر از نظر ماهیت و روش، اسنادی- تحلیلی است و در آن برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات، از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. جامعه آماری شامل کتاب‌های دوره راهنمایی زبان فرانسه و کتاب‌های پایه هفتم و هشتم زبان انگلیسی است. از پژوهش این نتیجه به دست آمد که مولفه‌های هویت ملی در کتاب‌های زبان انگلیسی به‌مراتب بیشتر از کتاب‌های درسی زبان فرانسه است. علی‌رغم حضور کم‌رنگ برخی از ابعاد هویت ملی و یا فقدان پردازش مناسب و متوازن برخی از ابعاد دیگر در کتب هر دو زبان، بااین‌حال واردنمودن مولفه‌های هویت ملی و بومی‌سازی کتاب‌های درسی، اقدامی ارزشمند می‌باشد.