سنجش تشخیصی صلاحیت‌های سواد ریاضی

چکیده: [1]در دهه اخیر، رویکرد سنجشِ شناختیِ تشخیصی، به‌منظور تلفیق نظریه‌های شناختی با نظریه‌های یادگیری و ارایه نیمرخی از صلاحیت‌های شناختیِ دانش‌آموزان، برخلاف روش‌های مرسوم اندازه‌گیری آموزشی، مانند نظریه کلاسیک و نظریه سوال پاسخ، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. با عنایت به چنین دیدگاهی، پژوهشی با عنوان «آزمون تشخیصی صلاحیت‌های شناختی سواد ریاضی» حاوی بیست سوال، بر مبنای مدل شناختی مطالعه پیزا (2012) و متشکل از صلاحیت‌های شناختی ارتباطات و استفاده از زبان و عملیات نماد‌ین، رسمی و فنی؛ ریاضی‌وار کردن و بازنمایی؛ استدلال و بحث و طراحی راهبرد برای حل مسایل، طراحی گردید. مقاله حاضر نتایج اجرای این آزمون را تبیین می‌کند. جامعه آماری این پژوهش، دانش‌آموزان پایه دهم (دوم دبیرستان) شهر تهران در سال تحصیلی 93-1392 در سه رشته ریاضی فیزیک، علوم تجربی و ادبیات و علوم انسانی بود. با استفاده از رویکرد نمونه‌گیری احتمال متناسب با حجم، نمونه‌ای 688 نفری انتخاب شد و آزمون برای این نمونه اجرا گردید. پاسخ‌های سوال‌ها با استفاده از مدل دینا و به‌کارگیری نرم‌‌افزار آر تحلیل شده و ظرفیت تشخیصی آزمون در سطح هر سوال و نحوه ایجاد نیمرخ صلاحیت شناختی دانش‌آموزان ارایه شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که با طراحی یک آزمون تشخیصی بر مبنای صلاحیت‌های شناختی می‌توان نیمرخ صلاحیتی دانش‌آموزان را با استفاده از مدل دینا شناسایی کرد.