تحلیل خطاهای نوشتاری دانش‌آموزان فارسی زبان و دوزبانه دوره ابتدایی

چکیده:در مراحل مختلف یادگیری مهارت‌های زبانی، احتمال بروز خطا1 از سوی یادگیرندگان وجود دارد. مطالعه این خطاها اطلاعات ارزشمندی درباره میزان موفقیت شیوه‌های تدریس و مواد آموزشی در اختیار معلمان و کارشناسان آموزشی قرار می‌دهد. چنین تصور می‌شود که علی‌رغم اهمیت «نوشتن» در پیشرفت تحصیلی و اجتماعی، دانش‌آموزان ایرانی فارسی‌زبان و دوزبانه در نوشتارهای خود خطاهای قابل‌توجهی دارند. در این مقاله، با تکیه بر اصول نظری تحلیل خطا، (کوردر2، 1971) اشکالات نوشتاری دانش‌آموزان ایرانی فارسی‌زبان و نیز دوزبانه (ترک‌زبان) دوره ابتدایی، شامل خطاهای املایی، واژگانی، ساختاری و گفتمانی بررسی شده است. در این پژوهش 70 انشای دانش‌آموزان کلاس پنجم شهر تهران (به‌عنوان نمونه دانش‌‌آموزان فارسی‌زبان) و 40 انشای دانش آموزان شهرستان، از استان اردبیل (به‌عنوان نمونه دانش‌آموزان دوزبانه) به روش توصیفی مورد بررسی قرار گرفته است. اشکالات نوشتاری در 4 طبقه املایی، واژگانی، ساختاری و گفتمانی بررسی گردیده و نتایج نشان داده است که در هر دوگروه مورد بررسی (فارسی زبان و دوزبانه) هر چهار طبقه از اشکالات نوشتاری دیده شده و خطاهای ساختاری در هر دو گروه، بیشترین میزان وقوع را داشته‌اند. مقایسه خطاهای نوشتاری دو گروه مورد مطالعه نشان می‌دهد که اگرچه درصد خطاهای ساختاری گروه اول نسبت به گروه دوم 18 درصد کمتر است؛ اما دانش‌آموزان ایرانی فارسی‌زبان دوره ابتدایی نسبت به دانش‌آموزان ایرانی دوزبانه خطاهای املایی و گفتمانی بیشتری در نوشتار خود داشته‌اند. نتایج این پژوهش در نگارش متون آموزشی و تجدید نظر در روش‌های تدریس زبان فارسی کاربرد دارد.