اولویت ‌بندی عناصر برنامه‌ درسی پیشنهادی آموزش شهروندی الکترونیک در دورۀ ابتدایی

گسترش مشارکت دیجیتالی در دنیای امروز محیط ‌های آموزشی را با مسئله‌ تبدیل کودکان به شهروندان نمونه‌ جامعه روبه‌رو کرده است. هدف این تحقیق تعیین عناصر برنامه‌ درسی پیشنهادیِ آموزش شهروند الکترونیک و اولویت‌بندی آن‌هاست. پژوهش حاضر ازنظرِ هدف کاربردی، ازنظرِ روش‌شناسی تلفیقی و ازنظرِ نوع روش کمّی و کیفی است. جامعه‌ پژوهش را منابع چاپی و الکترونیک خارجی در زمینه‌ شهروندی الکترونیک در پایگاه‌های داده‌ای آی‌اس‌آی، اسکوپوس، ای‌اس‌آی و آی‌اس‌سی و مقاله‌های داخلی در پایگاه‌های اس‌آی‌دی، مگیران، سیویلیکا و غیره در دوره‌ 2022-2000 شامل می‌شد. 107 نمونه از آن‌ها براساس نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و داده‌ها با استفاده از روش فراتحلیل تجزیه‌وتحلیل شدند. روایی الگو با بهره‌گیری از نظرهای کارشناسی در چارچوب روش دلفی و روش قابلیت اعتماد محاسبه شد. به‌منظور اولویت‌بندی عناصر برنامه‌ درسی پرسش‌نامه‌ای میان 80 نفر از آموزگاران دوره‌ ابتدایی توزیع و نتایج با استفاده از روش آنتروپی شانون تحلیل شد. 27 مولفه‌ موثر در ذیل چهار عنصر هدف‌ها، محتوا، راهبردهای یاددهی یادگیری و ارزشیابی شناسایی شد. براساس مدل آنتروپی شانون راهبردهای یاددهی یادگیری (0.037)، محتوا (0.029)، هدف‌ها (0.025) و ارزشیابی (0.019) به‌ترتیبْ اولویت‌های اول تا آخر را دریافت کردند. بیشترین ضریب‌های اهمیت در عنصر هدف‌ها مولفه‌‌ توانایی مشارکت الکترونیک (0.029)، در عنصر محتوا مولفه‌‌ دانش کار با سخت‌افزارها (0.040)، در عنصر راهبردهای یاددهی یادگیری مولفه‌ مشارکتی (0.0397) و در عنصر ارزشیابی مولفه‌ ارزشیاب بود.  در بسیاری از مدرسه‌های ابتدایی، به علت کمبود و گاهی نبود امکاناتْ عملیاتی‌کردن تمامی مولفه‌های پیشنهادی امکان‌پذیر نیست. یافته‌های این تحقیق با ارائه‌ اولویت عناصر برنامه‌ درسی قابلیت دارد تا در مدرسه‌های ابتدایی ایران، طبق ضرورت و امکانات در دسترس برنامه‌ریزی آموزش شهروند الکترونیک، کاربردی شود.

prioritizing the elements of the proposed e-citizenship education curriculum in the primary school level

today, educational environments face the challenge of turning children into exemplary citizens in a society increasingly driven by digital participation. the purpose of this study was to identify and prioritize the proposed curriculum elements for e-citizenship education. this research is applied in terms of purpose and employs a mixed-methods approach, combining qualitative and quantitative methods. the research population consisted of printed and electronic international resources on e-citizenship available in isi, scopus, esi, and isc databases, as well as iranian papers from sid, magiran, civilica, and others, published during 2000-2022. a total of 107 resources were selected using purposive sampling. data were analyzed using the meta-analysis method. the validity of the framework was confirmed through expert opinions using the delphi method, and also its reliability was ensured. to prioritize the curriculum elements, a questionnaire was distributed among 80 primary school teachers. the results were analyzed using shannon entropy. twenty-seven influential components were identified under four curriculum elements: objectives, content, teaching-learning strategies, and evaluation. based on the shannon entropy model, teaching-learning strategies (0.037), content (0.029), objectives (0.025), and evaluation (0.019) received first to last priorities. the highest importance coefficients were as follows: in the &objectives& element, the component of electronic participation ability (0.029); in the &content& element, the component of hardware operation knowledge (0.040); in the &teaching-learning strategies& element, the component of collaboration (0.0397); and in the &evaluation& element, the component of assessment (0.019). in many primary schools, it is not possible to implement all the suggested components of education curriculum due to the lack of facilities. the findings of this research is applicable to the planning of e-citizenship education in iran’s primary schools according to the necessity and available facilities by providing the priority of curriculum elements.