بررسی اثربخشی آموزش مجازی فیزیک با رویکرد شناختی در پیشرفت تحصیلی و راهبرد‌های یادگیری دانش ‌آموزان

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مجازی مفاهیم فیزیک (همچون دما و گرما) با رویکرد شناختی در پیشرفت تحصیلی و سطوح شناختی یادگیری و راهبردهای یادگیری دانش‌آموزان انجام شده است. روش تحقیق کمّی و شبه‌آزمایشی و از نوع طرح پیش‌آزمون‌پس‌آزمون با دو گروه کنترل و آزمایش است. جامعه‌ آماری تحقیق از کلیه‌ دانش‌آموزان پسر سال دهم رشته‌ تجربی مدارس عادی شهر مشهد در سال تحصیلی 1401- 1400 تشکیل شده است. نمونه‌ پژوهش به شیوه‌ نمونه‌گیری خوشه‌ای چند‌مرحله‌ای با حجم 67 نفر انتخاب شد. برای سنجش پیشرفت تحصیلی از آزمون محقق‌ساخته و برای سنجش راهبردهای شناختی یادگیری از پرسش‌نامه‌ استاندارد راهبردهای انگیزشی یادگیری پنتریچ و دی‌گروت (1990) استفاده شد. آموزش مجازی فیزیک با رویکرد شناختی به مدت هشت جلسه‌ 90دقیقه‌ای برای گروه آزمایش ارائه شد و به گروه کنترل آموزش مجازی متداول داده شد. در آموزش با رویکرد شناختی از الگوهای تدریس خانواده‌ پردازش اطلاعات، حل مسئله و روش‌هایی مانند آموزش معکوس و زمینه‌محور استفاده شد. برای بررسی پایایی آزمون محقق‌ساخته‌ پیشرفت تحصیلی و پرسش‌نامه‌ استاندارد راهبردهای انگیزشی یادگیری ضریب آلفای کرونباخ به‌ترتیب 0.74 و 0.76 به‌‌دست آمد. در تحلیل داده‌ها، شاخص‌های آمار توصیفی، آزمون کلموگروف‌اسمیرنوف و تحلیل استنباطی کوواریانس به کار گرفته شد. نتایج این پژوهش اثربخشی این رویکرد آموزشی را در بهبود یادگیری و پیشرفت تحصیلی و تقویت راهبردهای یادگیری شناختی و فراشناختی دانش‌آموزان نشان داد. براساس نتایج این تحقیق، آموزش با رویکرد شناختی، فرایند شکل‌گیری ساختار دانش در فراگیران را تسهیل می‌کند و درک آن‌ها را از مفاهیم آموزشی افزایش می‌دهد.

investigating the effectiveness of virtual physics education with a cognitive approach on students’ academic achievement and learning strategies

the purpose of this research was to investigate the effectiveness of virtual education of physics concepts (such as temperature and heat) with a cognitive approach on the academic achievement, cognitive levels of learning, and learning strategies of students. it was a quantitative research with quasi-experimental pre-test-post-test design with two control and experimental groups. the research population included all male students in the 10th year of the experimental sciences field in mashhad normal schools in the academic year 1400-1401. the research sample consisted of 67 students who were selected by multi-stage cluster sampling. to measure academic achievement, a researcher-made test was used, and to measure the cognitive learning strategies, the standard questionnaire of learning motivational strategies (pentrich and degroot,1990) was used. physics virtual education with a cognitive approach was provided for 8 sessions of 90 minutes for the experimental group, and the control group was subjected to conventional virtual education. to check the reliability of the researcher-made academic achievement test and the standard questionnaire of motivational learning strategies, cronbach’s alpha coefficient was computed as 0.74 and 0.76, respectively. to analyze the data, descriptive statistics, kolmogorov-smirnov test, and inferential analysis of covariance were used. the results showed the effectiveness of this educational approach in improving learning, academic achievement and strengthening the learning strategies of students. based on the findings, it can be said that teaching with a cognitive approach facilitates the formation process of knowledge structure in learners and increases their understanding of educational concepts.