شناسایی ویژگی های موثر عامل آموزشی در محیط های یادگیری

طی دو دهه گذشته عامل آموزشی جهت پشتیبانی از نیازهای یادگیرندگان و تسهیل یادگیری در محیط‌های یادگیری مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی ویژگی‌های مفید و موثر عامل آموزشی در محیط یادگیری به صورت کیفی با روش تحلیل محتوای کیفی استقرائی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش کلیه اعضای هیئت علمی، دانش آموختگان و دانشجویان دکتری رشته تکنولوژی آموزشی دو دانشگاه علامه طباطبائی و تربیت مدرس بودند. داده‌های پژوهش با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته از طریق نمونه گیری هدفمند با مشارکت 14 نفر از اعضای جامعه آماری گردآوری شد. کلیه مراحل جمع آوری داده‌ها با روش نظریه زمینه‌ای و سه مرحله کدگذاری باز، مقوله‌ای و گزینشی انجام شد و در نهایت چهار مقوله اصلی شامل نقش، ظاهر، صدا و جنسیت برای عامل آموزشی و زیرمقوله‌های هر کدام شناسایی شدند. به منظور اعتبارسنجی یافته‌ها، از روش معادلات ساختاری استفاده شد و برازنده بودن مدل عاملی ویژگی‌های عامل آموزشی مورد تایید قرار گرفت. براساس یافته‌های پژوهش، پیشنهاد می‌شود برای طراحی عامل آموزشی در محیط یادگیری به چهار ویژگی بیان شده و زیرمجموعه هر کدام توجه شود.

Identifying the effective characteristics of educational agent in learning environments

Over the past two decades, educational agents have been considered to support the learners’ needs and facilitate learning in the learning environments. This study aimed to identify the useful and effective characteristics of the educational agent in the learning environment qualitatively through the inductive content analysis. The research population consisted of all faculty members, graduates, and PhD candidates in educational technology at Allāmeh Tabataba’i and Tarbiat Moddares Universities. The research sample consisted of 14 faculty members, graduates, and PhD candidates who were selected through a purposive sampling method. Data were collected using a semistructured interview. All steps of data collection were conducted through a grounded theory method along with three steps of open, axial, and selective coding. Consequently, four main categories including role, appearance, sound, and gender were identified for the educational agent. In the next stage, the related subcategories were also identified for each main category. To validate the findings, the structural equation modeling was used to confirm the extracted factors and the goodness of fit of the factor model of the educational agent’s characteristics was confirmed. Findings suggest paying more attention to the prementioned four components and the related subcomponents to design an educational agent in the learning environment.