واکاوی جایگاه و نقش تربیت جنسی در دورۀ ابتدایی و ارائۀ چارچوب آموزشی

هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه و نقش تربیت جنسی در دورۀ ابتدایی و ارائۀ چارچوبی برای آموزش آن است. روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی و مطالعۀ موردی بوده است. اطلاع‌رسان‌های پژوهش عبارت‌اند از: کلیۀ کتاب‌های درسی دورۀ ابتدایی شامل 41 کتاب و 13 نفر از متخصصان تربیت جنسی کودکان که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع ملاک‌محور و زنجیره‌ای انتخاب شده‌اند. ابزارهای پژوهش شامل فهرست تحلیل محتوا و مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته بود. صحت و استحکام داده‌ها با چهار معیار اعتبارپذیری، انتقال‌پذیری، قابلیت اطمینان و تاییدپذیری به‌دست آمد. یافته‌های پژوهش نشان داد که کتاب‌های درسی ابتدایی از منظر توجه به مولفه‌های تربیتِ جنسی وضعیت مطلوبی ندارند و فقط به برخی از مولفه‌های مهارتی در پایۀ ششم ابتدایی توجه شده است و از دیگر مولفه‌های دانشی، نگرشی و مهارتی تربیت جنسی در پایه‌های مختلف غفلت شده است. متخصصان، به علت داشتن نقش آموزشی و پرورشی همه‌جانبه در راستای ارتقا و تثبیت جایگاه مدرسه، توجه به تربیت جنسی در این دوره را لازم دانسته‌اند که هدف آن تن‌آگاهی، هویت‌یابی، حفظ بهداشت و ایمنی است. تربیت جنسی می‌تواند در چارچوب آموزش‌های رسمی در سه مرحلۀ توانمندسازی خانواده، معلمان و دانش‌آموزان و در آموزش‌های غیررسمی با استفاده از رسانه‌های آموزشی و طرح بوم مدرسه در برنامه‌های درسی گنجانده شود. بر اساس یافته‌ها، به مجریان آموزشی توصیه می‌شود که توجه لازم را به ساحت تربیت جنسی در برنامه‌های درسی دورۀ ابتدایی داشته باشند.

Investigating the status and role of sex education at primary school level and providing an educational framework

The purpose of this study was to investigate the status and role of sex education at primary school level and providing a framework for its instructions. The research method was qualitative content analysis and case study. The informants of the research were all textbooks of primary school level including 41 books and 13 specialists and experts in the field of child sexual education that have been selected using purposive sampling method of criterionbased and chain type. The research tools included checklist of content analysis and semistructured interview. The accuracy and robustness of the data were obtained through four criteria of credibility, transferability, dependability and confirmability. Findings showed that primary school textbooks do not have a desirable status in terms of attention to the components of sexual education. Only some components of skills in the sixth grade of primary school have been considered and the other components of knowledge, attitude and skill of sexual education in different grades have been neglected. Due to their comprehensive educational and nurturing role in promoting and stabilizing the school’s position, experts have considered it necessary to pay attention to sex education at this educational level which aims at body consciousness, identity, and maintaining health and safety. Sex education could be included in the framework of formal education at three steps of empowering family, teachers and students and at informal education using educational media and school canvas design. Based on the findings, it is recommended that education decision makers pay due attention to the field of sexual education in the primary school curriculum.