نقش معلمان در توسعه و پرورش ذهن دانش‌آموز در کلاس درس؛ ارائۀ یک الگو

هدف از پژوهش حاضر ارائۀ الگو از نقش معلمان در توسعه و پرورش ذهن دانش‌آموزان در کلاس درس در دورۀ ابتدایی است. برای رسیدن به این هدف، از روش کیفی–اسنادی استفاده شده است. کلیۀ اسناد و مدارک مرتبط با کلیدواژه‌های تخصصی در حوزۀ پرورش ذهن در پایگاه‌های علمیِ معتبر و وبگاه‌های مرتبطِ علمی–پژوهشی، و انتشارات داخل و خارج، تعداد 411 اثر، جامعۀ موردنظر در این پژوهش بودند. بر مبنای اشباع نظری و نمونه‌گیری هدفمندِ مبتنی بر ملاک، درنهایت 67 سند انتخاب شد. سپس، با استفاده از فیش‌برداری به‌صورت تکی و موجی‌شکل از نمونه‌های انتخابی، پایگاهِ اطلاعاتی فراهم شد و فرایند تحلیل محتوای استقرایی با خواندن خط به خطِ جملات و اجرای مراحل کدگذاری به شیوۀ دستی آغاز شد. درنهایت یافته‌ها در سه مرحله استخراج شدند. درنتیجه، 87 خرده‌مقوله در زیرِ هفت مقولۀ میانی جایابی شدند که آن‌ها نیز حولِ دو مقولۀ اصلی با عنوان خودپرورشی معلم (اخلاقی–رفتاری؛ دانشی–علمی–پژوهشی؛ مهارتی–توانمندی)، و توسعه و پرورش ذهن (توسعۀ شناختی؛ توسعۀ فراشناختی؛ شکل‌دهی عادات سالم ذهنی؛ خودآگاهی) دسته‌بندی شدند. برای اعتباریابی مراحل کدگذاری از بررسی رواییِ همکار بهره گرفته شد. در این زمینه میزان توافق 89 درصد بود. همین‌طور برای اعتباریابی الگو از دیدگاهِ متخصصان، که به‌صورت هدفمند 14 نفر انتخاب شده بودند، بهره گرفته شد و از این طریق مقدار عددی سی‌وی‌آر (بالای 51 درصد) و مقدار میانگین عددی قضاوت‌ها (مساوی یا بیشتر از 1.57) به دست آمدند. در پایان به بحث و نتیجه‌گیریِ یافته‌ها و کاربست‌های آن با توجه به نقش معلم با ارائۀ الگوی مفهومی پرداخته شد.

The role of teachers in developing and nurturing the student mind in the classroom: Presenting a model

The purpose of this study was presenting a model of the role of teachers in developing and nurturing the minds of primary school students in the classroom. To achieve the purpose of the research, the qualitativedocumentary method was used. The research population included all documents related to specialized keywords in the field of mind nurturing in the valid scientific databases and related scientificresearch sites and publications inside and outside of Iran. Finally, 411 documents were obtained, which were reduced to 67 documents through theoretical saturation and purposive sampling method. Then, using notetaking in single and wavy form from the selected sample, a database was provided, and the process of inductive content analysis began by reading the sentences line by line and conducting the coding steps manually. Finally, findings were extracted in three steps. As a result, 87 subcategories were placed under the seven intermediate categories which also were classified around two main categories called teacher’s selfnurture (moralbehavioral; knowledgescientificresearch; skillability) and development and nurturing of the mind (cognitive development; metacognitive development; healthy mental habits; selfawareness). To validate the coding steps, a validity check by a colleague was used, and the interrater agreement was 89%. Also, to validate the model, the point of view of experts (n=14) who were purposefully selected were used and, in this way, the numerical value of CVR (above 51%) and mean numerical value of judgments (equal to or greater than 1.57) were obtained. Finally, findings were discussed and concluded considering their applications in terms of teacher role through presenting a conceptual model.